Grzybica paznokci (onychomycosis) rzadko występuje u dzieci, jednak częstotliwość występowania choroby w ostatnich latach wzrasta. Podstawą skutecznego leczenia jest dokładna ocena zmian występujących na paznokciach, wnikliwie zebrany wywiad oraz identyfikacja grzybów, które wywołały objawy. Wyróżnia się sześć typów grzybicy paznokci, jednak to jeden z nich występuje najczęściej u pacjentów pediatrycznych.
Objawy i przebieg grzybicy paznokci
Występowanie
Grzybica paznokci wyjątkowo rzadko występuje u dzieci poniżej 2 roku życia, jednak wraz z wiekiem dziecka częstość występowania choroby rośnie. Częściej dochodzi do zajęcia paznokci stóp niż paznokci dłoni. Ryzyko wystąpienia grzybicy paznokci wzrasta u dzieci z zespołem Downa oraz u pacjentów z niedoborami odporności, a także u osób często korzystających z basenów, saun, wspólnych przebierani.
Objawy
Najczęstszą formą grzybicy u dzieci jest dystalna i boczna grzybica podpłytkowa. Ten typ grzybicy charakteryzuje się wystąpieniem żółtawego zabarwienia płytki paznokciowej, oddzielaniem się paznokcia od łożyska, pogrubieniem płytki paznokciowej oraz gromadzeniem się mas rogowych pod płytką. Pozostałymi typami są grzybica biała podpłytkowa, biała powierzchowna (w obu przypadkach dochodzi do wystąpienia białego zabarwienia paznokcia), grzybica wewnątrzpłytkowa oraz grzybica dystroficzna (postać najcięższa, niezwykle rzadka u dzieci, objawiająca się wgłębieniami, karbowaniami, znacznym uszkodzeniem płytki ).
Rozpoznanie
Aby postawić właściwą diagnozę należy przeprowadzić dokładne badania. Pierwszym krokiem jest ocena zmienionych chorobowo paznokci przez lekarza. Oceni on stan płytek paznokciowych oraz, po zebraniu dokładnego wywiadu, wykluczy inne przyczyny obecnych zmian. Szczególnie u pacjentów pediatrycznych należy ocenić skórę całego ciała w poszukiwaniu innych ognisk grzybiczych.
W drugiej kolejności należy wykonać badanie mykologiczne bezpośrednie (ocena pod mikroskopem) oraz posiew (hodowla grzybów jest procesem długotrwałym, okres hodowli wynosi 2-4 tygodnie). Pobranie materiału do badań po rozpoczęciu leczenia, sprawia że wynik będzie mniej miarodajny i może być fałszywie ujemny (tzn. wynik będzie prawidłowy, mimo iż przyczyną zmian na paznokciach jest grzybica). Wskazana jest ocena stanu paznokci oraz skóry wszystkich członków rodziny, ponieważ często źródłem zakażeń występujących u dzieci, są opiekujący się nimi dorośli zarażeni grzybicą.
Kiedy udać się do lekarza i leczyć
Aby zapobiec wystąpieniu grzybicy paznokci, najważniejsze jest unikanie bezpośredniego kontaktu z osobami zakażonymi.
W przypadku dzieci korzystających z basenów, wspólnych pryszniców czy przebierani należy wrócić uwagę na to, by używały klapek oraz po kąpieli dokładnie osuszały stopy. W przypadku wystąpienia uszkodzeń skóry stóp należy unikać ogólnodostępnych pryszniców.
Kolejnym ważnym elementem profilaktyki jest dobór odpowiedniego obuwia. Buty powinny być wykonane z materiałów przepuszczających powietrze oraz być dobrze dopasowane, szczególnie podczas intensywnego wzrostu dziecka, należy uważać na to by nie stały się zbyt ciasne, ponieważ ucisk predysponuje do wystąpienia patologicznych zmian na paznokciach. Warto też zwrócić uwagę, aby stopy dziecka w ciągu dnia były suche, a w razie nadmiernej potliwości paiętać o częstej zmienie skarpetek i stosować takie, które są zrobione z naturalnych materiałów.
W przypadku wstąpienia niepokojących zmian na paznokciach u dzieci zawsze należy skonsultować się z lekarzem, a w razie wątpliwości dotyczących rozpoznania zalecana jest konsultacja dermatologiczna.
Leczenie grzybicy paznokci
Grzybica paznokci występująca u dzieci jest bardziej podatna na leczenie, niż ta występująca u dorosłych. Stosowane jest leczenie zarówno miejscowe jak i doustne – o metodzie decyduje lekarz, w zależności od wyników badań i zaawansowania choroby. Jeśli choroba nie jest nasilona, terapię rozpoczyna się od leczenia miejscowego – dostępnymi preparatami w formie lakierów. Jeśli zmiany są rozległe, obejmują kilka paznokci - należy rozważyć włącznie leków doustnych. Leczenie trwa od 6 tygodni do 6 miesięcy.
