Spis treści:

1. Czym jest alergia a czym nietolerancja?
2. Czym są badania przesiewowe?
3. Jak wyglądają badania przesiewowe u dzieci?
4. Jak może wyglądać badanie?
5. Czy warto brać udział w badaniach przesiewowych?

Czym jest alergia a czym nietolerancja? 

O alergii mówimy w momencie, gdy na skutek kontaktu z alergenem (substancją wywołującą alergię) pojawi się silny odczyn alergiczny. Dla większości ludzi, dany alergen nie jest szkodliwy i nie wywołuje specyficznej odpowiedzi organizmu.  Nietolerancja jest odpowiedzią organizmu, w którą nie jest zaangażowany układ immunologiczny, jak ma to miejsce w przypadku alergii. O nietolerancji mówimy chociażby w przypadku problemów, jakie pojawiaja się po spożyciu glutenu czy laktozy. Co ważne, nie rozpoznana nietolerancja może prowadzić do takich chorób jak nadwaga, nadciśnienie, cukrzyca czy nawet do wystąpienia nowotworów. 

Czym są badania przesiewowe? 

Badania przesiewowe to rodzaj badania w medycynie, które przeprowadza się u określonej grupy osób nieposiadających objawów choroby, w celu jej wykrycia i wczesnego leczenia, aby zapobiec jej poważnym następstwom w przyszłym, dorosłym życiu. Badania przesiewowe prowadzone są przede wszystkim na ludziach zdrowych, którzy znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania. Dobrze dobrane badania przesiewowe, powinny charakteryzować się wysoką czułością i swoistością. 

Jak wyglądają badania przesiewowe u dzieci? 

Badania przesiewowe w kierunku alergii u dzieci mogą być prowadzone w różny sposób, jednak ich nadrzędnym celem jest sprawdzenie czy dziecko nie cierpi na alergię, o której do tego pory nie wiedzieliśmy.

Możliwe więc są badania w kierunku:

• alergii wziewnej, której skutkami są kaszel, katar, zapalenie spojówek, okresowa duszność,
• alergii pokarmowej np. na białko mleka krowiego,
• alergii skórnej, objawiającej się w postaci pokrzywki czy atopowego zapalenia skóry.

Jak może wyglądać badanie? 

W czasie pierwszej wizyty, z całą pewnością lekarze będą chcieli przeprowadzić wywiad z rodzicem / opiekunem dziecka. Następnie, lekarz zleci przeprowadzenie testów skórnych, aby określić jaki alergen może uczulać dziecko. Pozytywny wynik testu skórnego, może sugerować, że dany związek znajdujący się np. w pożywieniu może uczulić dziecko.  Jednorazowo, kontroluje się zazwyczaj około 10 – 20 alergenów. Na przedramię bądź plecy nanosi się po kolei zawiesiny zawierające antygeny – zazwyczaj kilka kropelek.

Najczęściej, bada się następujące alergeny:

• alergeny drzew wczesno pylących jak np. leszczyna czy topola,
• alergeny drzew późno pylących jak np. buk czy brzoza,
• pyłki traw i zbóż np. żyto, pszenica, owies, kostrzewa,
• pyłki chwastów: bylica pospolita czy babka lancetowata,
• zarodniki grzybów pleśniowych,
• sierść zwierzą,
• roztocza.

W trakcie badania zawsze stosuje się wzorce odniesienia, względem których odczytuje się wynik. Próbę dodatnią stanowi zazwyczaj roztwór histaminy, którego zadaniem jest wywołanie „rumienia”, zaś próbkę ujemną, stanowi zazwyczaj roztwór soli fizjologicznej.

Badanie, polega na nanoszeniu na skórę przedramienia lub pleców kropelek różnych zawiesin, które zawierają alergeny, oraz próbę "dodatnią" oraz "ujemną". Następnie, przez krople pielęgniarka bardzo delikatnie nakłuwa naskórek, używając do tego jednorazowych mini igiełek, zwanych lancecikami. Po przerwaniu powłoki naskórka, zawiesina z alergenami dostaje się pod nią. W przypadku uczulenia na dany alergen, pojawia się odczyn skórny, zaczerwienienie lub świąd jak po ugryzieniu owada. Im większe zaczerwienienie, tym silniejsza reakcja alergiczna. Wynik odczytuje się po około piętnastu minutach.

Po około godzinie, reakcja alergiczna ustępuje samodzielnie. Wynik podaje się w specjalnej skali pięciopunktowej, gdzie 0 oznacza brak alergii zaś 4-5 oznacza alergię. Poza testami skórnymi opisanymi wyżej, opartymi na nakłuwaniu skóry, można wykonać tzw. Testy płatkowe. Test polega na tym, że lekarz nasącza specjalne bibułki roztworem antygenów i nakleja na skórę pleców na ok. 48 h. Po upływie tego czasu sprawdza, czy wystąpiła reakcja alergiczna. Drugie sprawdzenie następuje po 72 h od rozpoczęcia testu.

Alergia u dziecka, fot. shutterstock

Co istotne, przed przystąpieniem do testów nie należy wystawiać skóry na działanie promieni słonecznych przez minimum 2 tygodnie. Przed rozpoczęciem testu należy poinformować o wszystkich branych lekach, również popularnych lekach na zgagę, kaszel czy witamin. Tydzień przed badaniem nie powinno nakładać się na skórę leków sterydowych i maści. W dniu badania zabronione jest spożywanie czekolady, pomidorów, sera pleśniowego, kapusty, szpinaku, kiełbasy, tuńczyka i ogórków kiszonych. 

Przeciwskazania do wykonania testów alergicznych również wystąpują, są to m.in.:

• infekcja bakteryjna lub wirusowa, która wystąpiła co najmniej trzy tygodnie przed badaniem, 
• przyjmowanie antybiotyków, 
• napad anafilaktyczny, 
• ciężki napad astmy do sześciu tygodni przed badaniem,
• choroby skóry takie jak różyczka, pokrzywka, atopowe zapalenie skóry, rumień, bąble, obrzęk
• ciąża
• silny kaszel, duszności, łzawienie w dniu badania.

Czy warto brać udział w badaniach przesiewowych? 

Jak najbardziej! Dzięki tego rodzaju testom, dowiesz się, czy Twoje dziecko nie jest alergikiem. Jest to niezwykle istotne zwłaszcza w przypadku alergii pokarmowych. Ma to istotne znaczenie zwłaszcza w punktach żywienia zbiorowego, np. żłobkach, przedszkolach, szkołach. Wiedząc, że dziecko ma alergię jesteś w stanie poinformować Opiekuna / Nauczyciela aby wdrożyć Twojemu dziecku specjalny program żywieniowy.

Pamiętaj! Nieleczona alergia może prowadzić do silnych objawów, które mogą znacznie utrudnić prawidłowe funkcjonowanie Twojego dziecka. Nie zwlekaj - postaw na program badań przesiewowych!