Choroby nerek są drugim, po nadciśnieniu tętniczym, najczęstszym przewlekłym schorzeniem dotykającym dorosłych Polaków. Szacuje się, nawet 15 proc.[1] Polaków – 4,7 mln – może chorować na przewlekłą chorobę nerek (PChN).

Przewlekłą chorobę nerek wymienia się wśród chorób cywilizacyjnych XXI wieku, w gronie chorób sercowo-naczyniowych, nadciśnienia tętniczego, otyłości i cukrzycy. PChN – lub powikłania z nią związane – mogą odpowiadać nawet za 80–100 tys. przedwczesnych zgonów w Polsce rocznie. Na całym świecie z przewlekłą chorobą nerek żyje prawie 850 mln ludzi [2], a do 2040 roku PChN będzie piątą najczęstszą przyczyną zgonów na świecie [3].

Nerki muszą stać się priorytetem zdrowotnym

– Skala nieświadomości co do chorób nerek jest wśród Polaków ogromna. Dlatego wraz z DaVita Polska, ogólnopolską siecią stacji dializ, która zabiega o podniesienie standardów leczenia pacjentów dializowanych, apelujemy do rządzących o wprowadzenie opieki skupionej wokół pacjenta i jego potrzeb. Nasza nefrologiczna piątka pokazuje, jak optymalnie wspierać w systemie osoby chorujące na nerki. Dajmy sobie i im szansę, by poprawić wskaźniki zachorowalności i umieralności, by zapewnić wysoką jakość leczenia osób z chorobami nerek. Nerki muszą stać się priorytetem zdrowotnym – mówi prof. Rajmund Michalski, prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Moje Nerki, który sam całe życie boryka się z tą chorobą, a obecnie jest 10,5 roku po przeszczepieniu nerki.

Zdaniem profesora Rajmunda Michalskiego pacjentów nefrologicznych dzielimy na trzy grupy. Pierwszą są osoby niezdiagnozowane i nieleczone, które nie wiedzą, że chorują (wspomniane 4,7 mln dorosłych Polaków). Drugą grupę stanowią pacjenci dializowani. Trzecią – pacjenci, którzy czekają na przeszczepienie nerki lub są po transplantacji tego narządu.

Dr hab. n. med. Szymon Brzósko, nefrolog i transplantolog kliniczny, precyzuje: – Diagnostyka w kierunku chorób nerek, dializoterapia i transplantacja to trzy nierozerwalnie związane ze sobą elementy ścieżki leczenia pacjenta nefrologicznego. Każdy z tych elementów jest ważny, każdy jest niezbędny. Wszystkie trzy odpowiednio ułożone – tj. w standard nefrologicznej opieki koordynowanej – mogą być dużą szansą dla pacjentów z chorobami nerek, by poprawić jakość ich życia.

Piątka nefrologiczna to optymalne rozwiązanie propacjenckie

O konieczności wprowadzenia modelu opieki koordynowanej dla osób z chorobami nerek mówi się w Polsce od lat, lecz niewiele dzieje się w tym temacie. Jeszcze w 2019 roku, przed pandemią COVID-19, w każdym województwie był planowany pilotaż koordynowanej opieki nefrologicznej nad pacjentami z przewlekłą chorobą nerek. Niestety, mimo zapowiedzi decydentów, nie ruszył.

Projekt zmian w opiece nad pacjentami z chorobami nerek, przygotowany przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Moje Nerki i DaVita Polska, ma zapewnić pacjentowi innowacyjne i bezpieczne leczenie, o wysokiej skuteczności w zakresie jakości klinicznej i jak najbardziej racjonalnym wykorzystaniu wszystkich zasobów systemu ochrony zdrowia. Projekt składa się z pięciu punktów.

5 zmian, które konieczne są w nefrologii i dializoterapii

1. Wprowadzenie opieki koordynowanej nad pacjentem z przewlekłą chorobą nerek (PChN):
   1. Usprawnienie opieki nad pacjentem we wczesnym i zaawansowanym stadium PChN – ośrodek nefrologiczny (stacja dializ wraz z poradnią nefrologiczną) organizujący i koordynujący leczenie pacjenta zgodnie z jego potrzebami i świadomym wyborem.
   2. Objęcie pacjentów z PChN opieką innych specjalistów: kardiologów, diabetologów, dietetyków, psychiatrów/psychologów, chirurga naczyniowego, których wiedza specjalistyczna jest niezbędna do prawidłowego leczenia pacjentów z PChN.
   3. Usprawnienie wytwarzania i utrzymania optymalnego dostępu naczyniowego do dializ.
   4. Usprawnienie ścieżki badań przygotowujących do przeszczepienia nerki (zwiększenie liczby pacjentów na Krajowej Liście Oczekujących na przeszczepienie nerki).
   5. Szerszy dostęp do farmakoterapii, która jest ograniczona programami lekowymi nie wszędzie dostępnymi.
2. Zwiększenie wykrywalności chorób nerek i wzrost znaczenia profilaktyki i badań przesiewowych w kierunku chorób nerek w POZ.
3. Wzrost liczby nefrologów i pielęgniarek nefrologicznych – bardziej równomierny i sprawiedliwy dostęp do kadr medycznych.
4. Wprowadzenie oceny jakości systemu opieki nad pacjentem z PChN – wzrost liczby monitorowanych wskaźników jakościowych w leczeniu pacjentów nefrologicznych.
5. Stworzenie przejrzystego mechanizmu regularnie przystosowującego wycenę dializy do realiów ekonomicznych – z uwzględnieniem wszystkich potrzeb zdrowotnych pacjentów w Polsce.