Wbrew pozorom wybicie lub złamanie paliczka zdarza się często. Wypadek, nieuwaga czy uderzenie mogą być przyczyną pojawienia się problemu z paliczkiem. Jak sobie poradzić? Jak pomóc dziecku? Kiedy udać się na SOR?
Czym są paliczki?
Paliczki to kości, które tworzą przedndią część stopy, palców rąk i palców stóp. Przykładowo, kciuk składa się z dwóch paliczków. Pozostałe palce składają się z trzech paliczków każdy (bliższego, środkowego i dalszego). Paliczki połączone są stawami międzypaliczkowymi.
Złamanie paliczka wynika najczęściej z użycia dużej, intensywnej siły na strukturę paliczka. Możemy mieć do czynienia ze złamaniem jednego paliczka ale również ze złamaniem kilku paliczków (np. w przypadku urazu/wypadku). Nie każdy ból paliczka oznacza jego złamanie. Niekiedy silny ból i obrzęk mogą być objawami: stłuczenia lub wybicia, a nie złamania. Jednoznaczną diagnozę jest w stanie dać tylko prześwietlenie RTG.
Złamanie paliczka daje charakterystyczne objawy jak:
- Przybranie dziwnego kształtu paliczków (zmiana kształtu paliczka);
- Zaczerwienienie;
- Obrzęk skóry;
- Ból;
- Dziwne „trzeszczenie” paliczków;
- Wystająca kość (dotyczy złamań otwartych).
Złamania paliczków rąk i stóp możemy podzielić na:
- Złamania otwarte (kość przebija skórę) i zamknięte (kość nie przebija powłoki skórnej);
- Złamania powiązane z uszkodzeniem nerwów lub/i ścięgien;
- Złamania tzw. zaklinowane, co nie pozwala na nastawienie paliczka;
- Złamania trzonu paliczka;
- Złamania spiralne kości paliczka.
Wśród najczęściej występujących złamań paliczków wymienia się złamania paliczka dystalnego w obrębie dłoni. Złamania bez przemieszenia, zamknięte zazwyczaj leczone są poprzez nałożenie szyny na palec na okres 3-4 tygodni. Ważne, żeby po tym czasie skonsultować się z ortopedą i skontrolować, czy unieruchomienie przyniosło zamierzony efekt. W przypadku złamań z przemieszczeniem którego nie można nastawić zalecany jest zabieg operacyjny, gdzie zakłada się specjalne szyny. W przypadku złamań paliczków środkowego i bliższego również się zdarzają, jednak rzadziej. Złamanie paliczka środkowego lub złamanie paliczka bliższego najczęściej leczy się stosując unieruchomienie gipsowe lub stosuje się szynę aluminiową. Unieruchomienie stosuje się przez około 3-4 tygodnie. W przypadku złamań otwartych czy złamań wieloodłamowych można zespolić za pomocą specjalnych płytek.
Złamania paliczków budujących palce stopy zdarzają się rzadziej, a ich główną przyczyną jest np. upuszczenie ciężkiego przedmiotu czy uderzenie w przeszkodę. Leczenie polega na zastosowaniu unieruchomienia na okres 2-4 tygodni, po czym należy udać się na kontrolę w poradni ortopedycznej. Złamanie paliczka z przemieszczeniem wymaga stabilizacji drutami przez okres 4-6 tygodni i stosowanie buta ortopedycznego, który należy nosić przez określony czas.
Pamiętajmy, że każde uderzenie, uraz, powodujący ból, zaczerwienienie, zmianę ruchomości palca powinno być konsultowane z lekarzem. Jedynie przy pomocy prześwietlenia, lekarz jest w stanie stwierdzić, czy doszło do złamania. W przypadku złamań konieczne jest wdrożenie odpowiedniego postępowania, tak, aby zapewnić jak najszybsze zrośnięcie się kości i utrzymać ruchomość palca.