Spis treści:

1. Płacz
2. Kolki
3. Ulewanie
4. Noszenie na rękach
5. Częste karmienie i nieprzespane noce
6. Pępek
7. Wizyty patronażowe
8. Problemy z karmieniem
9. Dieta
10. Proszenie o pomoc
11. Pierwsza kąpiel i pielęgnacja
12. Spacery
13. Układanie na brzuszku

1. Płacz 

Płacz jest jedynym sposobem komunikacji dziecka z otoczeniem. Jest oznaką głodu lub mokrej pieluszki, ale również przegrzania czy zimna. Różne dolegliwości bólowe, np. problemy brzuszkowe czy odparzenia, również wywołują płacz u noworodka. Bywa jednak, że dziecko potrzebuje tylko poczuć obecność mamy. 

2. Kolki 

Układ trawienny noworodka w momencie porodu jest niedojrzały. Poród drogami natury i karmienie piersią sprzyjają kolonizacji układu trawiennego dobroczynnymi bakteriami, ale potrzeba czasu, by brzuszek malucha zaczął pracować na pełnych obrotach. Wszelkie dolegliwości trawienne, bolesność i napięcie brzuszka, a także towarzyszące temu niepokój lub płacz to sytuacja typowa w pierwszych tygodniach życia noworodka. Należy pamiętać, że jest to stan przejściowy i w miarę upływu czasu dolegliwości będą ulegać zmniejszeniu.  

Porady dotyczące postępowania z noworodkiem, fot. panthermedia

3. Ulewanie

Cofanie pokarmu i ulewania związane są z niedojrzałością układu trawiennego. Dopóki dziecko przybiera na wadze w sposób prawidłowy (co powinno być monitorowane przez położną środowiskową i lekarza), cofanie lub ulewanie pokarmu nie powinno być powodem do niepokoju. Każde nietypowe ulewanie (np. z domieszką krwi lub intensywne chlustające wymioty), zwłaszcza powiązane ze słabym przyrostem masy ciała lub pogorszeniem stanu ogólnego, powinno skłonić do diagnostyki lekarskiej. 

4. Noszenie na rękach

Przez cały okres ciąży dziecko było noszone pod sercem mamy. W sposób naturalny było otulone i kołysane. Słyszało bicie serca, poznało głos i zapach mamy. Nic dziwnego, że w momencie narodzin dziecko najbezpieczniej czuje się w ramionach mamy. Dziecko jest przyzwyczajone do noszenia i kołysania już w momencie przyjścia na świat, dlatego naturalnym postępowaniem jest zapewnienie dziecku dużo czułości i miłości. 

5. Częste karmienia i nieprzespane noce

Każdy noworodek, aby rosnąć zdrowo, potrzebuje jeść co najmniej 8 razy w ciągu doby, co daje posiłki średnio co 3 godziny. Dzieci karmione piersią zgłaszają się do jedzenia na żądanie, co w praktyce często oznacza karmienie dużo częściej niż co 3 godziny. Częste zgłaszanie się do piersi to szybsza i efektywniejsza stymulacja laktacji, ale oznacza również nieprzespane noce i zmęczenie fizyczne mamy. 

Odżywianie się matki karmiącej, fot. panthermedia

6. Pępek

Bardzo ważne jest utrzymanie właściwej higieny pępka poprzez przemywanie okolicy kikuta pępowiny wodą i dokładne osuszenie, by ułatwić gojenie pępka. Nie należy obawiać się dotykania suchego kikuta – im dokładniej będzie oczyszczony, tym szybciej kikut odpadnie. Co więcej, nawet po odpadnięciu kikuta pępowiny można zaobserwować zaschnięte kropelki krwi na skórze bądź ubranku dziecka. Niepokój powinna wzbudzić ropna wydzielina, zaczerwienienie lub obrzęknięcie okolicy pępka bądź nieprzyjemny jego zapach. 

7. Wizyty patronażowe

Niedługo po porodzie należy zgłosić dziecko do wybranej poradni POZ w celu umówienia wizyt patronażowych. Nie warto odkładać tego w czasie, ponieważ na patronażach położne mogą przekazać wiele informacji, które zwłaszcza przy pierwszym dziecku mogą okazać się przydatne, np. instruktaż kąpieli dziecka czy zasady podstawowej pielęgnacji. Na wizytach poruszane są również tematy szczepień ochronnych – położna przybliża specyfikę poszczególnych szczepień i udziela wskazówek organizacyjnych. 

Opieka nad noworodkiem: przydatne informacje, fot. panthermedia

8. Problemy z karmieniem

Karmienie piersią jest  najwłaściwszym sposobem karmienia dziecka. Mimo że jest to proces naturalny, zdarza się, że mamy borykają się z pewnymi trudnościami. I tu znowu pomocne okazują się położne środowiskowe – pomagają w rozwiązywaniu problemów i udzielają porad laktacyjnych. Mimo wszelkich trudności nie należy się poddawać, mając na uwadze dobro dziecka i korzyści dla mamy. 

9. Dieta

Odpowiednie odżywianie pełni kluczową rolę w trakcie połogu – dobrze zbilansowana dieta ułatwia regenerację organizmu po porodzie i powrót do pełnej sprawności. Jest też bardzo ważna w trakcie laktacji, ale trzeba podkreślić, że nie ma żadnej diety matki karmiącej – posiłki mają być zdrowe i pełnowartościowe, aby zapobiec niedoborom żywieniowym u mamy, gdyż mleko dla dziecka ma zawsze ten sam skład niezależnie od tego, co mama spożywa. 

10. Proszenie o pomoc

Nie ma nic złego w proszeniu o pomoc. Bywa, że noworodek jest tak absorbujący, iż brakuje czasu na jakiekolwiek inne czynności. Warto wtedy skorzystać z pomocy rodziny lub znajomych. Pomoc może przybierać różne formy: ugotowanie i dostarczenie posiłku, zrobienie zakupów, wyprasowanie prania czy zabranie starszych dzieci na spacer.  

Wizyty patronażowe, fot. panthermedia

 

11. Pierwsza kąpiel i pielęgnacja

Jeszcze do niedawna każdy noworodek był kąpany na oddziale noworodkowym w szpitalu. Zauważono, że maź płodowa pozostała na skórze dziecka spełnia funkcje ochronną i odżywczą – warto ją więc zostawić na kilka dni. Z reguły zatem pierwsza kąpiel przypada na moment powrotu mamy z dzieckiem do domu ze szpitala, a każda kolejna może odbywać się co 2-3 dni. 

12. Spacery

Kiedyś sądzono, że pierwszy spacer powinien odbyć się po minimum 2 tygodniach od powrotu ze szpitala, po wcześniejszym werandowaniu dziecka po 5-10 minut. Teraz wiadomo, że nie ma to żadnego racjonalnego wytłumaczenia. Noworodek jest gotowy na spacer od razu po urodzeniu, a tylko od mamy zależy, kiedy on się odbędzie i ile potrwa. 

13. Układanie na brzuszku 

Bardzo ważnym elementem codziennej pielęgnacji dziecka jest częste układanie w pozycji na brzuszku. Taka pozycja ułatwia trawienie i oddawanie gazów, ponadto jest świetną okazją do ćwiczenia mięśni tułowia i podnoszenia główki – dziecko może w tej pozycji podnosić główkę tak wysoko, jak chce i jak potrafi, stopniowo będzie nabierać również innych umiejętności, takich jak leżenie z podporem, pełzanie, obroty i raczkowanie.