Spis treści:

1. Czym jest cukrzyca u dzieci – objawy i diagnostyka
2. Jak wygląda leczenie dziecka z cukrzycą?
3. Dieta dziecka z cukrzycą typu I
4. Wsparcie emocjonalne dziecka z cukrzycą

Cukrzyca to choroba, którą kojarzymy zwykle z wiekiem dojrzałym. Niestety dotyka ona coraz częściej także dzieci. Wśród osób dorosłych zdecydowanie częściej diagnozuje się cukrzycę typu II. Na jej rozwój głównie mają wpływ czynniki związane ze stylem życia. U dzieci natomiast występuje zwłaszcza typ I będący efektem zaburzeń o podłożu autoimmunologicznym. Jak więc wygląda codzienne życie dzieci z cukrzycą? Co mogą jeść i jak je wspierać w tej chorobie?

Czym jest cukrzyca u dzieci – objawy i diagnostyka

Cukrzyca to choroba, która może dotknąć każdego, również dzieci. Najczęściej u najmłodszych pacjentów rozpoznaje się cukrzycę typu I. W tym artykule omówimy kwestie związane właśnie z tym typem. Do niedawna diagnozę stawiano zwykle między 10. a 14. rokiem życia. Niestety obecnie obserwuje się coraz więcej przypadków u dzieci nawet poniżej 5. roku życia.

Cukrzyca u dzieci, fot. panthermedia

Cukrzyca typu I to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy mylnie rozpoznaje i niszczy komórki beta trzustki, odpowiedzialne za produkcję insuliny – hormonu niezbędnego do regulowania poziomu cukru we krwi. Zniszczenie tych komórek prowadzi do całkowitego braku insuliny, co powoduje rozwój m.in. cukrzycy typu I.

Choroba ta przez kilka lat może rozwijać się bezobjawowo. Niestety, w wielu przypadkach zostaje rozpoznana dopiero w zaawansowanym stadium, gdy zaczynają pojawiać się nagle liczne symptomy.

Oto, jakie objawy powinny zwrócić szczególną uwagę rodzica:

• zmiany skórne,

• utrata masy ciała,

• senność i osłabienie,

• skłonność do infekcji,

• wzmożone pragnienie,

• zaburzenia koncentracji,

• częste oddawanie moczu,

• nykturia (oddawanie moczu w nocy).

Jeśli zaobserwowałeś te symptomy u dziecka, koniecznie zgłoś się do lekarza. W celu diagnostyki specjalista powinien zlecić badania w kierunku cukrzycy, m.in. wykonanie oznaczenia glukozy we krwi, morfologię, lipidogram, CRP, autoprzeciwciała czy oznaczenia ciał ketonowych.

Cukrzyca typu I: objawy, fot. panthermedia

Jak wygląda leczenie dziecka z cukrzycą?

Podstawą leczenia dzieci z cukrzycą typu I jest podawanie im insuliny. Obecnie mamy do dyspozycji 2 sposoby:

• pompa insulinowa – niewielkie urządzenie, które nosi się na stałe. Podaje ono insulinę kilka razy na dobę. Polecana jest szczególnie małym dzieciom, które jeszcze nie są w stanie samodzielnie monitorować dawek i nie potrafią wykonywać zastrzyków,

• peny (zastrzyki z insuliną) – urządzenie budową przypominające większą strzykawkę. Za jego pomocą kilkukrotnie w ciągu dnia wstrzykuje się odpowiednią dawkę insuliny. Mogą ją rozważyć starsze dzieci i młodzież. Polecana jest zwłaszcza osobom aktywnym i umiejącym samodzielnie zarządzać dawkami insuliny.

Rodzice dziecka z cukrzycą muszą wykazać się zaangażowaniem i zdobyć wiedzę na temat choroby, niezależnie od metody leczenia. Jeśli znalazłeś się w tej sytuacji, zapoznaj się z zasadami działania urządzeń medycznych, naucz się monitorować dawki insuliny oraz dowiedz się, jak postępować w sytuacjach nagłych, np. w hipoglikemii (niski poziom cukru) czy hiperglikemii (wysoki poziom cukru).

Dieta dziecka z cukrzycą typu I

Obok podawania insuliny istotnym elementem wsparcia leczenia cukrzycy jest dieta. Powinna opierać się na zasadach zdrowego odżywiania z zadbaniem o odpowiednią jakość i rodzaj węglowodanów, białek i tłuszczów.

Cukrzyca u dzieci: leczenie, fot. panthermedia

Planując posiłki dla dziecka, pamiętaj o tych 2 kluczowych pojęciach:

• wymienniki węglowodanowe – 1 wymiennik węglowodanowy (WW) to produkt, w którym znajduje się 10 g węglowodanów bez błonnika,

• wymienniki białkowo-tłuszczowe – 1 wymiennik białkowo-tłuszczowy (WBT) odpowiada 100 kcal pochodzącym z białka i tłuszczu.

Znajomość poszczególnych wymienników ułatwia dopasowanie dawki insuliny do indywidualnych potrzeb dziecka.

W zdrowej diecie dziecka z cukrzycą typu I powinny znaleźć się takie produkty węglowodanowe, jak:

• kasze,

• strączki,

• orzechy,

• warzywa,

• brązowy ryż,

• pestki i nasiona,

• owoce jagodowe,

• otręby i płatki owsiane,

• wyroby z mąki pełnoziarnistej.

W przypadku tłuszczu i białka warto sięgać po te źródła tych makroskładników, które są niskoprzetworzone, pozbawione dodatku cukru, tłuszczów trans i sztucznych dodatków. Są to np.:

• tofu,

• jajka,

• awokado,

• chude mięso,

• oleje roślinne,

• bezcukrowy nabiał,

• ryby i owoce morza.

Dieta u dzieci chorujących na cukrzycę, fot. panthermedia

Utrzymanie ścisłej diety u dziecka z cukrzycą typu I bywa trudne, szczególnie gdy kusi je widok słodkich przekąsek u rówieśników. Choć z dietetycznego punktu widzenia słodycze są niewskazane, można dziecku okazjonalnie podawać te na bazie ksylitolu lub erytrytolu. Od czasu do czasu dziecko też może zjeść mniej zdrowy posiłek, jeśli rodzic wie, ile wymienników węglowodanowych on zawiera oraz jaką dawkę insuliny mu przy tym podać.

Wsparcie emocjonalne dziecka z cukrzycą

Otrzymanie diagnozy cukrzycy typu I u dziecka to trudne doświadczenie dla całej rodziny. Początkowy okres wymaga od rodziców przyswojenia dużej ilości informacji o chorobie i jej leczeniu.

Dzieci z cukrzycą mogą odczuwać frustrację i niezrozumienie z powodu odmienności od rówieśników. Ważne jest, aby w domu stworzyć atmosferę pełną wsparcia i zrozumienia. Regularne rozmowy, pełne empatii i chęci słuchania pomogą dziecku przywyknąć do nowej rzeczywistości.

Daj dziecku przestrzeń do wyrażania emocji i zachowaj szczerość. Swoją postawą pokaż, że zawsze może zwrócić się do Ciebie z problemem. Nie definiuj dziecka przez chorobę. Cukrzyca jest częścią życia, ale nie najważniejszą.

Pamiętaj, że leczenie cukrzycy u dziecka wymaga współpracy wielu specjalistów, m.in. diabetologa, psychologa, dietetyka i personelu poradni diabetologicznej. Ich współpraca zapewnia dziecku kompleksową opiekę, obejmującą nie tylko terapię choroby, ale również wsparcie emocjonalne i edukację w zakresie prawidłowego odżywiania.