Borelioza jest schorzeniem wywołanym zakażeniem krętkiem borelii, które zazwyczaj przenoszone są przez kleszcze. Do głównych objawów, jakimi charakteryzuje się borelioza, są objawy skórny występujące u dzieci najczęściej w postaci rumienia wędrującego, któremu mogą towarzyszyć inne objawy w postaci gorączki, osłabienia, powiększenia węzłów chłonnych. Trudności diagnostycznych nastręcza zarówno obszerność objawów i układów, jakie mogą zostać zaatakowane, a także brak specyficznych i jednoznacznych testów diagnostycznych.
Spis treści:
- Krętki
- Borelioza
- Borelioza a dzieci
- Rumień wędrujący jako manifestacja skórna
- Pseudochłoniak skóry
- Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry
- Problemy diagnostyczne
Borelioza jest schorzeniem ogólnoustrojowym, wielonarządowym i przewlekłym, wywołanym na skutek zakażenia krętkiem borelii (Borrelia burgdorferi). Choroba może dotykać niemalże każdego narządu oraz każdego układu naszego organizmu, powodując szereg zmian indukujących objawy, często mylące w kontekście prawidłowej diagnostyki oraz rozpoznania.
Krętki przenoszone są prze kleszcze z rodzaju Ixodes, a samo zainfekowanie zazwyczaj ma charakterystyczny objaw, w postaci pojawienia się rumienia w miejscu wniknięcia bakterii. W przypadku dzieci, często sytuacja jest mało specyficzna co oznacza, że objawy w postaci rumienia nie mają miejsca. Stąd, przy pojawieniu się objawów chorobowych, przyczyna może długo pozostać nieokreślona i nieznana.
Krętki
Głównymi miejscami bytowania tej bakterii są gryzonie jak również większe, dzikie zwierzęta – takie jak dzik czy jeleń. Przeniesienie do organizmu człowieka może nastąpić dzięki nosicielowi, jakim jest kleszcz z rodzaju Ixodes, poprzez ugryzienie.
Borelioza
Schorzenie jakie wywołują krętki, czyli borelioza, może atakować bardzo wiele narządów oraz układów organizmu człowieka. Układ nerwowy może manifestować pewne uszkodzenia poprzez zapalenie mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych, korzeni nerwowych czy zapalenie nerwów czaszkowych. Zainfekowany krętkami układ krwionośny, niesie za sobą takie zagrożenia jak zapalenie mięśnia sercowego, zaburzenia przewodnictwa i rytmu serca. Za strony układu ruchu również często można obserwować szereg objawów, takich jak zapalenie stawów kolanowych i biodrowych, rzadziej skokowych, barkowych czy łokciowych.
Rozległość oddziaływania bakterii jest jak widać bardzo duża, stąd sama borelioza stała się przedmiotem zainteresowania wielu specjalistów z różnych dziedzin medycyny.
Bolerioza u dzieci, fot. panthermedia
Borelioza a dzieci
Niestety dzieci należąc do grupy, u której zakażenia krętkiem borelii przybiera mało specyficzne objawy, dlatego uważa się że szacowana aktualnie liczba chorujących na boreliozę dzieci, jest z w znacznym stopniu zaniżona. Do takiego stanu rzeczy przyczynia się także fakt, że na dzień dzisiejszy medycyna nie dysponuje testami diagnostycznymi, które dawałaby pewną odpowiedź co do obecności krętka w organizmie. Ponadto, wywiad również bywa mylący, gdyż rodzice często nie mają świadomości ukąszenia (w sytuacji kiedy nie pojawił się rumień), a także mogą po prostu takiego zdarzenia nie pamiętać.
Rumień wędrujący jako manifestacja skórna
Najbardziej charakterystyczną manifestacją zakażenia, jest objaw skórny w postaci rumienia wędrującego. Zmiana może pojawić się w na całym ciele, zarówno a owłosionej, jak i na nieowłosionej powierzchni skóry. Zazwyczaj okres pojawienia się zmian, to czas o d 1 do 3 tygodni, jednak nie jest wykluczone, że zmiana może powstać nawet do 3 miesięcy po ukąszeniu.
Rumień ma początkowo postać niewielkiej zmiany, jednak po kilku lub kilkunastu dniach zaczyna się proces jego poszerzania do rozmiarów od kilku do kilkunastu centymetrów. Dodatkowo, mogą się pojawić objawy towarzyszące w postaci gorączki, bóli stawowo - mięśniowych, osłabienia, a także powiększenia węzłów chłonnych. U około 20% osób, zaobserwowano także pojawiające się w równych miejscach ciała pierścieniowe, zarumienione zmiany.
Pseudochłoniak skóry
W 1% przypadków, z czego głównie do tej grupy zaliczają się dzieci, w przypadku zakażenia krętkiem, może pojawić się zmiana w postaci pseudochłoniaka skóry. Zmiana ta najczęściej ma charakter pojedynczego, niebolesnego, sinawo – czerwonego guzka o średnicy 1-5 cm, pojawiającego się zwykle w kilka tygodni lub miesięcy po kontakcie z kleszczem. U dzieci, najczęściej zmiana ta występuje na płatku lub obrąbku małżowiny usznej, a u dorosłych na brodawce sutkowej - przy czym może wystąpić także na skórze moszny lub nosa. W sytuacji, kiedy nie zostanie podjęte leczenie, tego typu zmiany – nawet trwające latami - mogą także ustąpić samoistnie.
Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry
W późnym okresie boreliozy, możemy się także spotkać z przypadkiem przewlekłego zanikowego zapalenia skóry. Dwie fazy, charakteryzujące tego typu zmianę to faza wczesna – pod postacią zapalenia i obrzęku skóry oraz faza późna – pod postacią zaniku skóry.
Z obserwacji specjalistów, wynika że zmiany te występują w okresie około 10 lat po zakażeniu i mają specyficzny, podstępny sposób pojawiania się. Na skórze pojawiają się zmiany o charakterze zapalenia, w formie niezbyt ostro odgraniczonych czerwonych lub sinoczerwonych plam, które umiejscowione są głównie na grzbietowej powierzchni kończyn – dużo rzadziej na tułowiu lub twarzy. Bywa, że zmianom towarzyszy ból, przeczulica lub świąd, a ich przewlekłe utrzymywanie się, może doprowadzić do zaniku skóry i zmian w przyległych stawach. W miarę trwania zakażenia skóra staje się pergaminowa z prześwieceniem naczyń krwionośnych. Warto jednak wspomnieć, że u dzieci, tego typu zmiany występują bardzo rzadko.
Zarażenie krętkiem borelli, fot. panthermedia
Problemy diagnostyczne
W związku z zasięgiem zmian, jakie może powodować zakażenie krętkiem borelii, wielu specjalistów pochyla się nad problemem różnicowania.
Pierwszym, i zasadniczym powodem trudności diagnostycznych, jest brak dokładnych badań, mogących w jasny sposób udzielić odpowiedzi czy dany organizm jest czy nie jest zakażony bakterią. Innym aspektem jest wywiad, który opiera się na pamięci rodziców a także na ich wiedzy na temat zmian, jakie pojawiają się u ich dzieci.
Jak wynika z przeprowadzanych badań i obserwacji, zmiany skórne pojawiają się u około 25% dzieci, które zostały ukąszone przez kleszcza. Najczęściej, zmiany te występując pod postacią rumienia wędrującego, przy czym zmiany nie przekraczają 20 cm średnicy i umiejscowione są głównie w górnych partiach ciała. Niestety, wiele ze zmian skórnych, występujących podczas zakażenia, jest mylonych ze zmianami pokrzywkowymi, a także korelowane jest z innymi schorzeniami. Zauważono jednak, że zastosowanie amoksycyliny, jest powodem do szybkiego zanikania pojawiających się zmian. [1]
