Dieta bezglutenowa to dieta z całkowitą eliminacją pokarmów zawierających przetwory czterech podstawowych zbóż: pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa. Produkty te zastępuje się przetworami ze zbóż naturalnie bezglutenowych: ryżu, kukurydzy, gryki, prosa oraz pokarmami na mączce ziemniaczanej.
Dieta bezglutenowa - Objawy i przebieg
Zasadniczo istnieją dwa podstawowe wskazania do zastosowania diety bezglutenowej:
- celiakia (choroba trzewna), czyli uwarunkowana genetycznie, trwała nietolerancja glutenu
- udokumentowana, jawna klinicznie alergia na gluten.
Pacjent z potwierdzoną celiakią wymaga diety bezglutenowej do końca życia. Częstość tego schorzenia szacuje się na około 0,6-1,0% populacji. Znacznie rzadsza jest alergia na gluten, która także wymaga diety bezglutenowej, jednak tu możliwe jest nabycie z wiekiem tolerancji na gluten.
Włączenia na pewien czas diety bezglutenowej wymagają także pacjenci z objawami zespołu złego wchłaniania i zanikiem kosmków jelita cienkiego nie związanym z celiakią (tzw. enetropatie glutenowrażliwe - przejściowe nietolerancje glutenu).
Kiedy udać się do lekarza i leczyć
Włączanie diety bezglutenowej powinno być poprzedzone szczegółowymi badaniami w kierunku celiakii (w tym obowiązkowo wykonaniem biopsji jelitowej), lub wiarygodnym udokumentowaniem istnienia u dziecka alergii na gluten. Zastosowanie diety bezglutenowej na zasadzie "próbnej", bez wcześniejszego wykonania specjalistycznych badań, jest błędem w sztuce lekarskiej. W praktyce klinicznej spotykamy się z wieloma przypadkami niepotrzebnie stosowanej diety bezglutenowej u dzieci nie wymagających takich restrykcji dietetycznych.
Należy z całą stanowczością podkreślić, że samo stwierdzenie dodatniego alergicznego testu skórnego na gluten, lub podwyższonego poziomu specyficznej IgE NIE JEST WSKAZANIEM DO WŁĄCZENIA DIETY BEZGLUTENOWEJ.
Istnieje bardzo wiele dzieci dobrze tolerujących gluten pomimo dodatnich testów alergicznych. Podobnie samo stwierdzenie dodatniego testu serologicznego w kierunku celiakii (AGA, ARA, EMA, TTG) nie upoważnia do rozpoznania celiakii i włączenia diety. Dodatni wynik testu serologicznego wymaga potwierdzenia poprzez wykonanie biopsji jelitowej. Przedwczesne włączenie diety powoduje, że aby potwierdzić lub wykluczyć celiakię, dziecko będzie musiało mieć wykonane trzy biopsje jelitowe, zamiast jednej- gdyby diagnostyka była prowadzona poprawnie.
Dieta bezglutenowa - Leczenie
Jeżeli wprowadzenie diety bezglutenowej jest rzeczywiście uzasadnione, należy ściśle przestrzegać wykluczenia z diety glutenu. Pokarmy bezglutenowe oznaczone są symbolem "przekreślonego kłosa". W większych miastach istnieją specjalne sklepy z żywnością bezglutenową, a przy kołach Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (TPD) działają punkty informacyjne dla rodziców dzieci na diecie bezglutenowej.
