Jest to najczęstsza w świecie robaczyca przewodu pokarmowego. Glista ludzka należy do grupy robaków obłych. Człowiek zaraża się przez przypadkowe spożycie wody lub pokarmów zanieczyszczonych inwazyjnymi jajami glisty. W jelicie cienkim z jaj uwalniają się larwy, które rozpoczynają wędrówkę drogą naczyń krwionośnych do wątroby i płuc, skąd po około 10 dniach, odkrztuszane i następnie połknięte wracają do jelita cienkiego, gdzie dojrzewają.
Objawy i przebieg glistnicy
W przebiegu choroby wyróżnia się 3 zespoły objawów związane z: wędrówką postaci larwalnych, inwazją jelita cienkiego oraz powikłaniami glistnicy.
Wędrówka postaci larwalnych przez wątrobę rzadko wywołuje objawy kliniczne. Natomiast obecność larw w płucach prowadzi do powstania nacieków komórkowych i wysięków zapalnych. Zmianom tym towarzyszy kaszel, stany spastyczne oskrzeli, rzadziej gorączka. Często występuje znaczna leukocytoza i eozynofilia w morfologii krwi.
Do objawów sugerujących inwazję jelita cienkiego należą:
- nie określone,
- nawracające bóle brzucha,
- mdłości,
- sporadyczne wymioty,
- brak łaknienia,
- apatyczność
- nadmierne pobudzenie ruchowe,
- zaburzenia snu (zgrzytanie zębami).
W dłużej trwającej glistnicy może rozwinąć się niedożywienie i zahamowanie rozwoju fizycznego. Ze względu na wydalanie przez pasożyta substancji o silnym działaniu alergizującym często w przebiegu choroby pojawiają się zmiany skórne, zapalenia spojówek i obrzęki powiek, nieżyt nosa, spastyczne stany oskrzeli itp. Zmiany te obserwuje się także u osób mających kontakt z zarażoną osobą lub stykających się z jakimikolwiek postaciami glisty ludzkiej, np. w laboratoriach.
Najbardziej niebezpieczne są powikłania glistnicy. Odruchy wymiotne mogą spowodować przesuwanie się pasożytów w górę przewodu pokarmowego i mogą doprowadzić do niedrożności górnych dróg oddechowych. Często glisty wnikają do dróg żółciowych, trzustki czy wyrostka robaczkowego powodując niedrożność dróg żółciowych, przewodów trzustkowych czy nawet niedrożność przewodu pokarmowego.
Kiedy udać się do lekarza i leczyć glistnicę
Rozpoznanie glistnicy stawia się znajdując pasożyta wydalonego z kałem lub przez usta. Podstawą rozpoznania jest badanie kału na obecność jaj glisty. Badanie to może dać wynik fałszywie ujemny przy obecności wyłącznie samców pasożyta, lub w pierwszych dwóch miesiącach zakażenia (samice są jeszcze niedojrzałe i nie wytwarzają typowych jaj pasożyta).
Z drugiej strony - zdarza się niekiedy, że niedoświadczona laborantka opisuje jaja glisty podczas gdy w kale są obecne tylko pyłki roślinne, mogące wyglądać pod mikroskopem podobnie do jaj glisty (wynik fałszywie dodatni).
W rozpoznanych przypadkach, jak również w przypadkach wysoce podejrzanych o inwazję, podaje się doustne leki przeciwglistnicze. Wybór leku należy do lekarza, preparaty te są dostępne wyłącznie na receptę. Badania kontrolne kału przeprowadza się w 2 tygodnie po kuracji.
Leczenie glistnicy
Glistnicy zapobiega się przestrzegając podstawowych zasad higieny osobistej oraz sanitarnej. W przypadku potwierdzonego zakażenia wskazane jest pranie i prasowanie bielizny osobistej, pościeli oraz gruntowne wietrzenie lub pranie koców, narzut i dywanów. Zagrożenie glistnicą jest bardzo duże na terenach rolniczych, gdzie stosuje się nadal obyczaj wylewania na pole naturalnego nawozu (szamba), zawierającego często jaja glist.
Stwarza to duże ryzyko zarażenia zarówno dla pracujących na takim polu, jak i dla osób spożywających płody rolne z takiej ziemi. Jaja glisty poza organizmem człowieka przeżywają ok. 3-4 tygodni, ale w wilgotnej i zacienionej glebie mogą przeżyć nawet do 6 lat.
