Jako moczenie nocne określa się brak kontroli nad oddawaniem moczu w nocy u dziecka powyżej 4 (5) roku życia (funkcjonuje także pojęcie „moczenie dzienne”, kiedy objawy występują w dzień).
Wymieniony wiek stanowi granicę, po przekroczeniu której dziecko powinno osiągnąć kontrolę nad oddawaniem moczu.
Objawy i przebieg moczenia nocnego
Mimo tego, że jest to schorzenie stosunkowo częste, nie udało się jak do tej pory jednoznacznie określić jego przyczyny. Przypuszcza się, że udział biorą czynniki genetyczne (prawdopodobieństwo pojawienia się moczenia nocnego u dziecka, którego oboje rodzice cierpieli na to schorzenie, wynosi około 75%). Poza tym wymienia się problemy z:
- wybudzaniem,
- wielomocz,
- małą pojemność pęcherza moczowego.
Nie chcąc wdawać się w wyjaśnienia wyżej wymienionych czynników, należy z całą mocą podkreślić, że w badaniach naukowych nie potwierdzono, jakoby przyczyną moczenia nocnego były zaburzenia psychologiczne (a jeśli są, to stanowią mały odsetek). Natomiast problemy psychologiczne bardzo często występują jako powikłanie nie leczonego lub nieprawidłowo leczonego moczenia nocnego.
Wyróżnia się:
- Moczenie nocne jako jedyny objaw ze strony układu moczowego – MNE,
- Moczenie nocne, któremu towarzyszą inne objawy ze strony układu moczowego – PNE.
Leczenie moczenia nocnego rozpoczyna się od dokładnego zbadania dziecka oraz wykonania podstawowych badań, co pozwala wykluczyć przyczyny organiczne. W przypadku ich zaistnienia, postępowanie ma na celu ich usunięcie.
Przed podjęciem jakichkolwiek działań, podstawą postępowania jest rozmowa z dzieckiem, mająca na celu wyjaśnienia mu (w formie odpowiedniej do wieku) zaistniałego problemu oraz przedstawienie planowanego postępowania. Rozmowę należy przeprowadzić także z rodzicami, by wspierali dziecko w podporządkowaniu się zaleceniom (niedopuszczalne jest stosowanie kar w jakiejkolwiek postaci).
Z metod niefarmakologiczych najczęściej stosowane są metody motywacyjna i behawioralna. Powinny być stosowane przez odpowiednio przeszkolony do tego celu personel (psycholog). Pomocne jest założenie dzienniczka, w który umieszcza się ilość „suchych” i „mokrych” nocy.
Ponadto zaleca się zastosowanie odpowiedniej „higieny snu”, co związane jest z ograniczeniem ilości spożywanych płynów przed snem lub substancji, które nasilają produkcję moczu (substancji działających moczopędnie). Wymienione metody mają na celu wykształcenie prawidłowego odruchu oddawania moczu.
Jako metodę terapeutyczną stosuje się systemy alarmowe. Są to urządzenia, które uaktywniają się w momencie wykrycia moczu w pościeli, a mają na celu pomoc w wykształceniu odruchu wybudzania się w momencie wypełnienia pęcherza.
Kiedy udać się do lekarza i leczyć moczenie nocne
Ze środków farmakologicznych najczęściej stosuje się: imipraminę, desmopresynę i oksybutyninę. Trzeba podkreślić, że farmakoterapia nie powinna być metodą pierwszego rzutu w leczeniu moczenia nocnego. Leki te, pomimo ich stosunkowo dobrej skuteczności krótkoterminowej, mają wiele działań niepożądanych (łącznie z przedawkowaniem), a poza tym charakteryzują się dużym odsetkiem wznów.
Leczenie moczenia nocnego
Moczenie nocne często ustępuje wraz z wiekiem.
Niedopuszczalne jest stosowanie systemu kar w celu wywarcia nacisku na dziecko. Samo schorzenie jest, szczególnie w starszym wieku, powodem wielu krepujących zdarzeń, a stosowanie „domowych metod” może doprowadzić do pogłębienia rozwijających się zaburzeń psychologicznych.
