Właśnie trwa sezon zwiększonych zachorowań na ospę wietrzną, chorobę wysoce zakaźną, rozprzestrzeniającą się drogą kropelkową. Jak się objawia i dlaczego jest groźna? Czy można zapobiec jej wystąpieniu? Czym jest półpasiec i czy może wystąpić u dzieci? Te i inne pytania zadają sobie rodzice małych dzieci, szczególnie tych uczęszczających do żłobków i przedszkoli. Zatem jak przebiega ta pozornie znana choroba?
Objawy i przebieg ospy wietrznej
Występowanie
Ospa wietrzna jest schorzeniem wieku dziecięcego wywołanym przez wirusa VZV. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, a okres wylęgania trwa 10-21 dni. Choroba ta najczęściej dotyczy dzieci w wieku 5-9 lat i jest wysoce zakaźna od 2 dni przed wystąpieniem zmian skórnych do momentu przyschnięcia wszystkich stupków. Wzrost ilości zakażeń obserwuje się zimą i wisoną. Po przechorowaniu ospy wirus utrzymuje się w organizmie latami, w wyniku czego może dojść do reaktywacji zakażenia, przebiegającego z objawami półpaśćca.
Objawy ospy
Pierwszym objawem zazwyczaj jest gorączka oraz pojawienie się swędzącej wysypki. Zmiany skórne pojawiają się w różnym czasie w przeciągu tygodnia, ewolują od grudki, przez pęcherzyk, krsotkę, ostatecznie tworząc strup.
Półpasiec
Jest to reaktywowane zakażenie wirusem VSV, to znaczy że występuje u osób, które przebyły wcześniej ospę wietrzną. Sporadycznie występuje u dzieci, częściej u tych które chorowały w pierwszym roku życia. W półaśćcu zmiany pęcherzykowe najczęsciej umiejscowione są na skórze w obrębie klatki piersiowej, towarzyszy im świąd, pieczenie, u dzieci rzadziej niż u dorosłych - ból.
Kiedy udać się do lekarza i leczyć ospę wietrzną
Dlaczego ospa jest groźna?
Choroba może wywołać powikłania, takie jak zakażenie bakteryjne zmian skórnych (często pozostawiające blizny), zapalenie płuc, małopłytkowość, zapalenie stawów, wątroby czy nerek, a nawet zapalenie mózgu.
Ospa jest szczególnie niebezpieczna dla niemowląt, dzieci z chorobami przewlekłymi, pacjentów leczonych glikokortykosteroidami, osób z niedoborami odporności i u kobiet ciężarnych. Zakażenie płodu może doporowadzic do wystąpienia wad wrodzonych, szczególnie jeśli do zakażenia dojdzie przed 20 tygodniem ciaży. Po 20 tygodniu ciąży zakażenie może skutkować wystapieniem półpaśća we wczesnym okresie życia, natomiast bardzo groźne dla dziecka jest zarażenie matki wirusem VZV w okresie okołoporodowym.
Niebezpieczne “Ospa party”
Coraz częściej zdarza się, że rodzice zdrowych dzieci, które nie chorowały na ospę, celowo doprowadzają do ich zakażenia, organizując spotkania nazwane “ospa party” – zdrowe dzieci spotykają się z dzieckiem, które obecnie choruje. Zwolenicy takiego postępowania uważają, że tę chorobę w wieku dziecięcym przechodzi się łagodnie, bez powikłań. Nie jest to prawdą! W Polsce odnotowano przypadki śmiertelnych powikłań po umyślnym zarażeniu dzieci. Ospa jest chorobą nieprzewidywalną, a powikłania mogą doprowadzić do bardzo poważnych powikłań.
Leczenie ospy wietrznej
Czy ospę można leczyć?
Niestety nie ma leczenia skierowanego przeciwko wirusowi wywołującego objawy. Terapia ograniczona jest do łagodzenia objawów oraz leczenia wystęujących się powikłań.
Ważna jest profilaktyka
Szczepienia przeciwko ospie przeprowadza się w dwóch dawkach z minimalnym odstępem 6 tygodni. W Polsce dostępna jest także szczepiona skojażona ze szczepieniem MMR (przeciwko odre, śwince i różyczce).
Odporność po szczepieniu zazwyczaj utrzymuje się całe życie. Rzadko się zdarza, aby dzieci chorowały mimo szczepienia, a jeśli już do tego dojdzie, choroba ma wówczas znacznie łagodniejszy przebieg, a ryzyko wystąpienia niebezpieczych powikłań jest istotnie niższe.
Czy rodzice chorego dziecka są zagrożeni?
W przypadku zdrowych rodziców, którzy przebyli ospę w przesłości, istnieje małe ryzyko wystąpienia półpaśćca. Ryyko to rośnie w przypadku wstępowania u tych osób chorób przewlekłych, nowotworowych czy niedoborów odporności.
Natomiast u dorosłych, którzy nie chorowali wcześniej, ani nie byl szczepieni, istnieje ryzyko wystąpienia ospy.
Kontkat z ospą wietrzną jest wysoce niebezpieczny dla kobiet w ciąży. Dorośli chorzy na półpaciec mogą zarazić dziecko wirusem, wywołując u dziecka objawy ospy.
