Przyczyny retinopatii

Trudno jednoznacznie wskazać, co jest przyczyną wystąpienia retinopatii. Prawidłowy rozwój siatkówki u wcześniaków może być zaburzony przez szereg czynników, jednak za główny czynnik rozwoju retinopatii uznaje się przyjście na świat przed 32. tygodniem ciąży z masą urodzeniową poniżej 1500 g. Retinopatia wcześniaków określana jest jako naczyniopochodne uszkodzenie siatkówki. Według danych literaturowych ROP dotyka około 15% wcześniaków i uznawana jest za główną przyczynę pojawiania się ślepoty u dzieci. Wdrożenie leczenia tuż po porodzie jest niezwykle istotne – całkowity proces dojrzewania naczyń siatkówki kończy się kilka miesięcy po przyjściu na świat. Do przyczyn retinopatii zalicza się również:

• niską skalę Apgar po urodzeniu,
• zaburzenia oddychania występujące w okresie okołoporodowym,
• problemy z przewodem Bottala (wrodzona wada serca),
• niedokrwistość u matki w czasie ciąży,
• nieoczekiwane krwawienia w czasie ciąży,
• ciąża bliźniacza,
• zielone wody płodowe,
• rzucawka.

Jak dbać o wzrok wcześniaka

Kluczowe jest jak najszybsze rozpoznanie problemu – im szybciej postawiona diagnoza i wdrożenie leczenia, tym większe szanse na ograniczenie nieodwracalnych uszkodzeń wzroku. Dla dzieci urodzonych przed 36. tygodniem ciąży i z masą poniżej 2500 g istnieje obowiązek wykonania tzw. przesiewowego badania wzroku. Dodatkowo badanie powinno być powtórzone w 4., 8. oraz 12. tygodniu życia dziecka. Badanie polega na podaniu do oka kropli rozszerzających źrenice. Przed badaniem dziecku podaje się krople miejscowo znieczulające, a na powieki zakłada się specjalny przyrząd – tzw. rozwórkę, która umożliwi przeprowadzenie badania. Okulista za pomocą soczewki optycznej i oftalmoskopu ogląda dno oka, ocenia rozwój naczyń krwionośnych, rozwinięcie tarczy nerwu wzrokowego oraz stan plamki żółtej.

Częstotliwość występowania retinopatii w Polsce

Odsetek występowania ROP u wcześniaków w Polsce waha się w granicach 36-39%. Podobnie wygląda częstotliwość występowania retinopatii w Europie, gdzie w ostatnich 10 latach częstotliwość występowania retinopatii sięgała ok. 35%.

Leczenie retinopatii

Dziecko ze zdiagnozowaną retinopatią wymaga częstych kontroli okulistycznych, w trakcie których obserwacji poddaje się nieunaczynioną część siatkówki. W przypadku zaawansowanej retinopatii lub braku postępu w unaczynieniu siatkówki może być konieczne zastosowanie laseroterapii, krioterapii, a niekiedy leczenia chirurgicznego. Leczenie w większości przypadków jest skuteczne, przynosi oczekiwane efekty. W Polsce w miastach wojewódzkich zlokalizowane są wyspecjalizowane ośrodki, które zajmują się leczeniem retinopatii u wcześniaków.  Po zakończeniu leczenia dziecko nadal będzie wymagało poddawania okresowym badaniom okulistycznym. Nie należy tego bagatelizować i zaniedbywać – istotne jest monitorowanie stanu oczu, aby nie doprowadzić do rozwoju innych schorzeń.