Zaburzenia o podłożu autoimmunologicznym

Za prawidłowe funkcjonowanie organizmu w obronie przed bakteriami, wirusami czy szkodliwymi związkami odpowiada układ immunologiczny. Bywają jednak sytuacje, kiedy układ odpornościowy (immunologiczny) rozpoczyna walkę przeciwko samemu sobie. Organizm zaczyna atakować własne komórki i tkanki, uznając je za wrogie. Przyczyny takiego postępowania organizmu upatruje się w nieprawidłowym funkcjonowaniu limfocytów, czyli komórek odpornościowych. Ponieważ limfocyty nie są „zdolne do nauki”, które komórki są rzeczywiście wrogimi, zaczynają również atakować komórki własnego organizmu.

Czym jest zespół Sjögrena

Zespół Sjögrena znany jest w literaturze również jako zespół Mikulicza – Radeckiego. Jest to choroba o podłożu autoimmunologicznym, która dotyka przede wszystkim kobiet w okresie menopauzy, które stanowią blisko 90% chorych. Przyczyną wystąpienia zespołu Sjögrena jest nieprawidłowe funkcjonowanie limfocytów, które rozpoczynają walkę z komórkami tworzącymi gruczoły wewnątrzwydzielnicze w ciele człowieka. W sytuacji, kiedy rozpoczyna się walka pomiędzy limfocytami a komórkami wewnątrzwydzielniczymi gruczołów, dochodzi do zaburzenia prawidłowego funkcjonowania gruczołów, pojawienia się stanu zapalnego, a w konsekwencji – zaburzeń w prawidłowym wydzielaniu śliny i łez. Jak nie trudno się domyślić, narastająca suchość w gałce ocznej czy ustach prowadzi do powstania dyskomfortu i pojawienia się dodatkowych, nieprzyjemnych dla pacjenta objawów.

Przyczyny zespołu Sjögrena

Co więc powoduje, że limfocyty nie działają prawidłowo i dochodzi do zaburzeń wewnątrzwydzielniczych ? Istnieje wiele hipotez, które tłumaczą nieprawidłowe funkcjonowanie limfocytów. Zalicza się do nich m.in.:

• czynniki genetyczne,
• czynniki immunologiczne,
• infekcje np. wirusem cytomegalii, wirusem Epsteina- Barra, zapalenie wątroby typu C czy HIV,
• zmiany hormonalne.

Jakie są objawy zespołu Sjögrena

Wraz z nasileniem objawów autoimmunologicznych, pojawiają się objawy, takie jak:

• uczucie suchości oka,
• odczucie „piasku” pod powiekami,
• szczypanie oczu,
• zaczerwienienie spojówek,
• silna reakcja na promieniowanie słoneczne,
• suchość w ustach,
• zaburzenia w połykaniu pokarmu,
• problemy z żuciem pokarmu,
• zaburzenia smaku i węchu,
• suchość gardła, nosa,
• zapalenie zatok, oskrzeli, płuc,
• suchość pochwy.

Ważnym objawem, który pojawia się u cierpiących na zespół Sjögrena jest sinienie rąk, któremu towarzyszy ból palców, co znane jest w literaturze jako tzw. objaw Raynauda.

Diagnostyka

Aby jednoznacznie określić, że pacjent cierpi na zespół Sjögrena, lekarze zlecają szereg badań obejmujących m.in. morfologię krwi, przeciwciała anty-Ro, anty-La, ocenę stężenia gammaglobulin. Ważnym testem diagnostycznym jest również test Schirmera, który pozwala na ocenę ilości wydzielanych łez.  Wykonuje się również biopsję gruczołów śluzowych, aby pobrane fragmenty zanalizować w badaniach histopatologicznych.

Jak leczy się Zespół Sjögrena

Leczenie chorych na zespół Sjögrena polega na przywróceniu prawidłowego funkcjonowania gruczołów wydzielniczych przy jednoczesnym podawaniu glikokortykosteroidów lub leków immunosupresyjnych.