Początek nadwagi sięga często okresu niemowlęcego i wczesnego dzieciństwa. Najczęściej jest wynikiem przekarmienia, czyli podaży energii przekraczającej możliwości zużytkowania jej przez dziecko. Nadmiar tłuszczu odkłada się głównie na brzuchu, twarzy i kończynach. W rodzinach o genetycznej predyspozycji do otyłości może wpływać na utrwalenie nadwagi i otyłości w wieku dojrzałym. U dzieci do 6-7 roku życia występuje równomierne otłuszczenie całego ciała. Po okresie dojrzewania płciowego rozmieszczenie tkanki podskórnej może być zróżnicowane zależnie od płci i typu otyłości. Do nadwagi dochodzi także w okresie dojrzewania.

Ocenia się, że w krajach wysoko rozwiniętych otyłość dotyczy od 15-25% dzieci i młodzieży, a częstość jej występowania stale wzrasta. Inne dane pochodzące z krajów wysoko rozwiniętych wykazują, że nadwaga dotyczy ok. 12% dzieci od 8 do 11 lat, a otyłość od 2 do 5%. Wśród nastolatków od 11% do 19% ma nadwagę, a od 2% do 5% cechuje otyłość.

Problem żywienia u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym sprowadza się do 2 podstawowych spraw:

• Pokrycia zapotrzebowania na energię i składniki żywieniowe ustroju rosnącego z nasileniem tempa wzrostu u dzieci 7-8 letnich i w okresie pokwitania, z koniecznym zróżnicowaniem w zależności od płci.
• Prawidłowej realizacji żywienia dzieci i młodzieży w szkołach, w których przebywają.

Na otyłość wpływają czynniki genetyczne i środowiskowe. Hipotezy, które dotyczą genetycznych uwarunkowań otyłości oparte są na koncepcji mutacji pojedynczych genów. Hipotezy te zostały udowodnione jedynie w odniesieniu do otyłości skojarzonej z innymi genetycznie uwarunkowanymi zespołami. Otyłość jest wtedy objawem a nie zaburzeniem. W tym wypadku drugorzędne są wpływy czynników środowiskowych.

fot. ojoimages

Otyłość została zaliczona do grupy chorób cywilizacyjnych. Wynika to ze skali jej występowania i liczby powikłań takich jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby kości i stawów. W 2000 roku Instytut Żywności i Żywienia przeprowadził badania na grupie dzieci w wieku 1-18 lat. U 607 dziewczynek oraz 609 chłopców zaobserwowano wzrost liczby dzieci z nadmiarem masy ciała w okresie poniemowlęcym. Tendencje do nadwagi w okresie wczesnego dzieciństwa stwierdzono u 12,3% chłopców i 22,7% dziewcząt. U 12,3% chłopców i 9,1% dziewcząt stwierdzono nadwagę, a otyłość u 7,7% chłopców i 11,4% dziewczynek w wieku 1-3 lat.

Według najnowszych badań Światowej Organizacji Zdrowia aż 29% polskich 11 nastolatków ma nadwagę, a 18% wszystkich dzieci cierpi na otyłość. Wzrost występowania otyłości wskazuje na to, że jedną z ważniejszych przyczyn są czynniki środowiskowe.