Jak postawić rozpoznanie cukrzycy typu 1?

Poza dokładnym zbadaniem pacjenta, zebraniem wywiadu przez lekarza i identyfikacji wszystkich podejrzanych objawów najważniejszym narzędziem w diagnostyce cukrzycy typu 1 są badania laboratoryjne. Do rutynowo wykonywanych w procesie stawiania rozpoznania cukrzycy dzieci i młodzieży należą:

• badania immunologiczne – to właśnie ten rodzaj diagnostyki pozwala na rozpoznanie etapu przedklinicznego cukrzycy. Charakteryzuje się obecnością przeciwciał przeciwinulinowych (IAA), przeciwwyspowych (ICA) oraz kliku mniej istotnych grup przeciwciał.
• oznaczanie stężenia insuliny oraz peptydu C w celu oceny rezerw wydzielniczych komórek beta.
• oznaczanie wartości stężenia glukozy we krwi (glikemia) na czczo oraz w teście OGTT (po obciążeniu glukozą). Normy kształtują się na tych samych poziomach, co w przypadku diagnostyki cukrzycy typu 2. Glikemia na czczo <100mg/dc. W teście OGGT <140 w dwie godziny po podaniu glukozy.
• ocena insulinooporności – oceniana jest ze wzoru matematycznego, gdzie badamy stosunek stężenia insuliny do stężenia glukozy we krwi na czczo. W przypadku, gdy stosunek ten wynosi więcej niż 0,3 mówimy o insulinooporności.

Leczenie cukrzycy typu 1

Leczenie cukrzycy typu 1 jest niestety bardziej skomplikowane niż leczenie cukrzycy typu 2. Ze względu na fakt, że cukrzyca insulinozależna występuje najczęściej w wieku rozwojowym (4. do 18. roku życia), niezwykle istotne jest zachowanie wartości glikemii w granicach normy (najlepiej poniżej 120 mg/dl). Glukoza (szczególnie, gdy przekracza stężenie 180mg/dl) działa toksycznie na wiele układów w naszym organizmie. Biorąc pod uwagę wszystkie czynniki, podstawowym celem w leczeniu cukrzycy typu 1 jest zapewnienie dziecku prawidłowego rozwoju psychoruchowego i jakości życia zbliżonej do zdrowych rówieśników, któremu towarzyszy wspominanie wcześniej utrzymanie glikemii w zakresie bliskim normy.

Każde dziecko chorujące z powodu cukrzycy typu 1 od mementu rozpoznania powinno być leczone w jednostce specjalistycznej ukierunkowanej na choroby endokrynologiczne lub diabetologiczne wieku dziecięcego. Oddział taki powinien zapewnić dziecku i jego rodzicom dostęp do całego zespołu specjalistów, do których zaliczamy lekarza-pediatrę, dietetyka, pielęgniarkę edukacyjną i psychologa. Jest to bardzo ważne ponieważ w toku leczenia cukrzycy typu 1 najważniejsze jest wyedukowanie pacjenta i jego rodziny odnośnie sposobów leczenia choroby.

Niestety nie istnieje leczenie przyczynowe cukrzycy insulinozależnej. Jedyną metodą leczenia jest de facto substytucja insuliny, która nie jest już produkowana w trzustce. Zalecanym modelem leczenia jest tak zwana intensywna insulinoterapia – metoda, która polega na wielokrotnych wstrzyknięciach lub ciągłym wlewie insuliny podskórnie.

• model wielokrotnych wstrzyknięć – ten rodzaj leczenia cukrzycy typu 1 zależny jest przede wszystkim od stałych pomiarów glikemii dokonywanej przez pacjenta. Każdy chory powinien dokonywać przynajmniej sześciu pomiarów glikemii dziennie i następnie na podstawie wartości zmierzonego stężenia glukozy we krwi podaje odpowiednią dawkę insuliny za pomocą pena (wstrzykiwacz insuliny).
• model leczenia oparty na pompie insulinowej – jest to najskuteczniejsza i najbardziej zbliżona do naturalnego cyklu wydzielania insuliny forma leczenia. Pompa insulinowa automatycznie, 24h/dobę podaje podskórnie insulinę w małych dawkach. Pacjent po każdym pomiarze insuliny (przynajmniej 6 razy dziennie) podaje dodatkowo tak zwane „bolusy”, czyli dodatkowe ilości insuliny, które mają za zadanie obniżyć poziom glikemii po posiłku.

Nie należy jednak zapominać o ogólnych zasadach leczenia każdego rodzaju choroby metabolicznej. Dieta osoby chorej powinna opierać się na produktach bogatych w błonnik, witaminy, minerały. Należy unikać spożywania cukrów prostych (np. słodkich napojów). Tego rodzaju, łatwo dostępny cukier zarezerwowany jest jedynie do przypadków przedawkowania insuliny, która prowadzi do hipoglikemii (glikemia poniżej 60mg/dl). Bardzo istotne jest również pamiętanie o regularnym wysiłku fizycznym.