Osobowość narcystyczna była opisywana przez Freuda jako jedna z przyczyn zaburzeń psychicznych. Pierwszy raz terminu narcyzm użyto już w 1910 roku w odniesieniu do homoseksualnego wyboru dla popędu życia (odwrócenie sił i pragnień w swoim kierunku, nie w kierunku innych osób). Wg następców Freuda, narcyzm może wynikać z zimnego zachowania rodziców, oraz tworzenia chłodnej relacji na linii dziecko-rodzic. Ostatnio jednak pojawił się odwrotny trend wśród naukowców, którzy sugerują, że narcyzm może wynikać z nadmiaru uczuć w stosunku do dzieci.

Naukowcy z Uniwersytetu w Amsterdamie postanowili zając się tym problemem. W trakcie eksperymentu przebadali 565 dzieci w wieku 7-12 lat. Dlaczego wybrano grupę dzieci w tym przedziale wiekowym? Okazuje się, że jest to okres życia, kiedy najłatwiej obudzić narcystyczne cechy osobowości, takie jak egocentryzm czy próżność. Przez blisko półtora roku obserwowano relacje dziecko-rodzice oraz rodzice-dziecko. Wyniki badań wskazały, że nadmierna lub zbyt słaba miłość rodzicielska nie miała bezpośredniego wpływu na "obudzenie" cech narcystycznych. Wykazano jednak wpływ pośredni, który może odbijać się echem w dorosłym życiu dziecka.

Zespół naukowców z Amsterdamu sugeruje, że duży wpływ na pojawienie się syndromu narcystycznego mogą mieć uwarunkowania genetyczne, które mogą być "wyciszone", jednak pod wpływem różnych bodźców zewnętrznych, mogą wpłynąć na nagłe pojawienie się syndromu narcystycznego. Nadmierny narcyzm uznawany jest za jedno z zaburzeń psychoemocjonalnych, w związku z czym podlega kategoryzacji. Kryteria diagnostyczne osobowości narcystycznej nie są do końca jasne i klarowne. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (International Classification of Diseases 10th Revision – ICD-10) zalicza narcyzm do tzw. "innych zaburzeń osobowości".

Warunkiem klasyfikacji jest długotrwałe obserwowanie zaburzeń w relacjach między ludzkich, procesów poznawczych, postrzegania i interpretowania rzeczywistości, stosunku do innych ludzi, nieelastycznym i nieprzystosowawczym zachowaniu wobec innych ludzi. Nieco inne kryteria opisuje amerykański system klasyfikacji psychiatrycznej (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – DSM-IV) definiuje osobowość narcystyczną jako utrwalony wzorzec poczucia własnej wielkości (widoczny w fantazjach bądź w zachowaniu), potrzeby podziwu ze strony innych i braku empatii. Niewątpliwie, zachowania rodziców są powielane przez dzieci w późniejszym życiu.

Dowiedziono , że często mimowolnie powiela się schematy wyniesione z domu, jak chociażby siorbanie czy wykonywanie określonej czynności w ściśle określonej kolejności. Możliwe więc, że nieprawidłowe relacje we wczesnym dzieciństwie mogą objawić się w przyszłości, w postaci silnego zaburzenia narcystycznego.