Spis treści:

1. Depresja sezonowa – czym różni się od zwykłej depresji?
2. Depresja sezonowa u dzieci – przyczyny i objawy
3. Skąd wiedzieć, że to depresja?
4. Autoagresja i myśli samobójcze u dzieci i młodzieży
5. Depresja i myśli samobójcze – gdzie szukać pomocy?
6. Depresja sezonowa – jak samodzielnie wesprzeć dziecko?

Depresja sezonowa jest odmianą depresji, której objawy pojawiają się zwykle na przełomie okresu jesienno-zimowego i utrzymują się aż do marca lub kwietnia. Pomimo sezonowości objawów choroba może znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie. Jakie objawy są charakterystyczne dla depresji sezonowej i jak odróżnić ją od typowej depresji?

Depresja sezonowa – czym różni się od zwykłej depresji?

Choć może wydawać się, że depresja to przede wszystkim smutek, to w przypadku dzieci wcale nie musi tak być. Depresja dziecięca, w odróżnieniu od tej występujących u dorosłych, zwykle objawia się rozdrażnieniem, nerwowością i wahaniami nastroju.

Depresja sezonowa u dzieci: czym jest?, fot. panthermedia

Objawy depresyjne u dzieci i młodzieży, to przede wszystkim:

• płaczliwość,

• wybuchy gniewu,

• trudności w skupieniu się, 

• nadpobudliwość,

• niechęć do spotykania się ze znajomymi, izolowanie się,

• małomówność,

• bóle głowy, brzucha, mdłości, wymioty,

• utrata zainteresowań, 

• myśli samobójcze i samookaleczanie. 

W przypadku depresji sezonowej objawy te pojawiają się cyklicznie w sezonie jesienno-zimowym i trwają do wczesnej wiosny. Ze względu na sezonowość objawów choroba może być przez dorosłych bagatelizowana. Jednakże należy zachować szczególną czujność, ponieważ w przypadku depresji sezonowej, dzieci już w czasie wakacji mogą sygnalizować obawy przed nadejściem zimy. Co może świadczyć o depresji sezonowej i skąd się bierze?

Depresja sezonowa u dzieci – przyczyny i objawy

Sygnały świadczące o depresji sezonowej to przede wszystkim:

• strach przed okresem jesienno-zimowym,

• nagminne trudności z porannym wstawaniem,

• problemy z wypełnianiem obowiązków szkolnych,

• utrzymujące się zmęczenie,

• nadmierna senność,

• objawy wyraźnie powiązane z okresem jesienno-zimowym. 

Depresja sezonowa u dzieci: objawy i przyczyny, fot. panthermedia

Jedną z przyczyn występowania powyższych objawów jest reakcja na mniejszą ilość światła w okresie jesienno-zimowym. Depresja sezonowa znacznie częściej występuje w krajach, gdzie krótkie dni i mała ilość światła są normą. Dla dzieci jest to szczególnie trudne do zniesienia. Lato jest okazją do eksplorowania świata i długiej zabawy na podwórku. Zima to czas, który w dużej mierze spędza się w domu, często na wypełnianiu obowiązków. Ponieważ dzień kończy się znacznie szybciej, dzieci mają mniej okazji do zabawy z rówieśnikami i spędzania czasu na świeżym powietrzu.

A czy objawy tego rodzaju zawsze świadczą o depresji?

Skąd wiedzieć, że to depresja?

Depresja w przypadku dzieci jest chorobą trudną do stwierdzenia. Po pierwsze, objawy mogą być mylone z innymi zaburzeniami. Nadpobudliwość i problemy z koncentracją mogą być brane za ADHD. Z kolei drażliwość i izolowanie się mogą być interpretowane jako typowy nastoletni bunt.

To, na co warto zwrócić szczególną uwagę, aby rozpoznać depresję to:

• jakie dokładnie objawy występują,
• jaka jest ich intensywność, 
• od jak dawna objawy się utrzymują,
• jak bardzo wpływają na życie dziecka. 

W przypadku depresji sezonowej istotny jest czas wystąpienia objawów i ich powtarzalność. Jednakże konieczne jest podkreślenie, że bez względu na rodzaj depresji zawsze należy zauważyć, czy występują samookaleczenia lub myśli samobójcze.

Depresja sezonowa: jak rozpoznać?, fot. panthermedia

Autoagresja i myśli samobójcze u dzieci i młodzieży

Według najnowszych danych Komendy Głównej Policji w 2023 roku próbę samobójczą podjęło 1 994 dzieci. Jakie sygnały mogą świadczyć, że dziecko myśli o samobójstwie lub się samookalecza?

Metody samookaleczeń będą różnić się w zależności od wieku. Dzieci młodsze mogą wyrywać sobie włosy z głowy lub obgryzać paznokcie aż do krwi. U dzieci starszych, nastolatków, autoagresja może objawiać się celowym zadawaniem sobie ran na przykład nacięciami na nadgarstkach, ramionach, udach, brzuchu. A jak rozpoznać pojawianie się myśli samobójczych?

Osoby myślące o samobójstwie mogą próbować żegnać się z bliskimi, pisać listy pożegnalne, powtarzać, że lepiej by było, jakby ich nie było lub że życie nie ma sensu.

O myślach samobójczych może także świadczyć poczucie bezradności i osamotnienia, brak wiary w siebie i swoje możliwości, odmowa przyjmowania lekarstw lub ich gromadzenie, izolowanie się dziecka.

Gdzie szukać pomocy kiedy dziecko mierzy się z depresją i myślami samobójczymi?

Depresja i myśli samobójcze – gdzie szukać pomocy?

W przypadku pojawienia się jakichkolwiek niepokojących objawów należy bezzwłocznie udać się do specjalisty – psychiatry lub/i psychologa.

Jak pomóc dziecku z depresją sezonową?, fot. panthermedia

Specjalistyczną i bezpłatną pomoc psychiatryczną można uzyskać w:

• Ośrodkach Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży

• Centrach Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży

• Izbie przyjęć szpitala psychiatrycznego

• Całodobowym oddziale psychiatrycznym dla dzieci i młodzieży.

A jak możesz samodzielnie wesprzeć dziecko, które mierzy się z depresją?

Depresja sezonowa – jak samodzielnie wesprzeć dziecko?

Niekiedy wydaje się nam, że trudności, które przeżywa dziecko, są bez znaczenia i z pewnością samoistnie przeminą. Niekiedy tak się zdarza, jednakże takie myślenie może spowodować przeoczenie kryzysu psychicznego. Jeśli widzisz, że Twoje dziecko mierzy się z jakimikolwiek trudnościami – okaż mu wsparcie.

W pierwszej kolejności opowiedz o zmianach zachowania, które widzisz. Wyraź zaniepokojenie i troskę i dobro dziecka. Zapytaj o jego potrzeby i zapewnij, że postarasz się im sprostać. Skorzystaj z pomocy specjalisty jeśli trudności przekraczają możliwości Twoje i dziecka.

Choć depresja sezonowa może kojarzyć się z jesienną chandrą, to nie należy bagatelizować występujących objawów. Im lepiej będziesz znać swoje dziecko, tym szybciej zauważysz niepokojące zmiany.