W leczeniu cukrzycy wykorzystywane mogą być różne metody. W przypadku nowo rozpoznanej, krótko trwającej cukrzycy typu 2., na początku w pełni wystarczające może być leczenie dietetyczne – naprawdę możliwe jest to, że dzięki zmianom składu pożywienia, połączonym z uprawianiem aktywności fizycznej, zaburzenia dotyczące gospodarki węglowodanowej przeminą. Kiedy jednak zachodzi taka konieczność, pacjenci mogą stosować bardziej zaawansowane leczenie – mowa tutaj zarówno o stosowaniu doustnych leków przeciwcukrzycowych, ale i o insulinoterapii.

Zasadniczo to właśnie insulinoterapia budzi w pacjentach największe obawy. Konieczność ciągłego wstrzykiwania insuliny nierzadko wydaje się znaczącym utrudnieniem w codziennym funkcjonowaniu. Insulinoterapia prowadzona może być z wykorzystaniem tzw. penów – tak leczonych jest większość chorych na cukrzycę wymagających insuliny – ale i z użyciem specjalistycznego przyrządu, którym jest pompa insulinowa.

Pompa insulinowa: zasada działania

Pompa insulinowa to niewielkie – mające zwykle wielkość około dwóch opakowań zapałek – urządzenie, które składa się z pojemnika z insuliną, niewielkiego drenu oraz połączonej z nim igły, która wprowadzona jest w obręb tkanki podskórnej.

Celem działania pompy insulinowej jest naśladowanie tego, w jaki sposób insulina jest fizjologicznie wydzielana przez trzustkę. Narząd ten uwalnia hormon w zmienny sposób – kiedy spożyjemy posiłek i dochodzi do wzrostu stężenia glukozy we krwi, wtedy trzustka uwalnia duże ilości insuliny. Tak naprawdę jednak narząd ten pracuje przez całą dobę – największe ilości insuliny wydzielane są wczesnym porankiem, najmniejsze w nocy, jednakże trzustka wydziela insulinę przez cały czas – nazywane to jest podstawowym wydzielaniem insuliny.

Podobnie do trzustki działa pompa – uwalnia ona stale pewne ilości insuliny, które określane są mianem bazy. Tak jak jednak i u zdrowych ludzi, tak i u pacjentów chorujących na cukrzycę po spożyciu posiłku pojawia się zapotrzebowanie organizmu na większą ilość insuliny. Tego rodzaju dawki insuliny nazywane są bolusami i mogą one być stosowane w różny sposób, zależny od składu posiłków: pacjenci mogą przyjmować bolusy proste (polegające na tym, że przed posiłkiem przyjmują oni całą dawkę insuliny), a także bolusy złożone (czyli takie, gdzie część dawki insuliny przyjmuje się przed rozpoczęciem jedzenia, a część w trakcie posiłku).

Pompa insulinowa jest co prawda dość zaawansowanym urządzeniem, nie ustala ona jednak dawki insuliny dla pacjenta samodzielnie. Poszczególne dawki hormonu muszą zostać zaprogramowane – ustalana jest baza, a także to, ile jednostek insuliny będzie podawanych w ramach bolusów. W urządzeniach tych stosowane są insuliny szybko działające lub krótko działające.

Podłączenie pompy insulinowej: dlaczego musi to odbywać się w szpitalu?

Pacjent, u którego ma być wdrażane leczenie z wykorzystaniem pompy insulinowej, powinien w tym czasie znajdować się w szpitalu. Taka konieczność spowodowana jest tym, że to właśnie w trakcie hospitalizacji można dokonać precyzyjnych ustawień pompy (dobrać odpowiednie dla pacjenta dawki insuliny), a także przeprowadzić pełne przeszkolenie z tego, jak tak naprawdę powinno się korzystać z pompy. Otóż konieczne jest chociażby zaznajomienie chorego z zasadami wyliczania tego, ile ich posiłki mają wymienników węglowodanowych czy białkowo-tłuszczowych. W zależności bowiem od tego, co dokładnie pacjent ma zamiar zjeść, stosowane mogą być różne dawki bolusów insuliny.

Konieczne jest również i to, aby pacjent znał postępowanie w przypadku, kiedy jego glikemia – mimo podania insuliny – będzie za wysoka (czyli będzie miał hiperglikemię) lub odwrotnie, gdy stanie się ona za niska (czyli wystąpi hipoglikemia).

fot. panthermedia

Wskazania do leczenia cukrzycy z wykorzystaniem pompy insulinowej

Stosowanie pompy insulinowej zalecane jest u kilku grup chorych na cukrzycę. Wśród wskazań do pompy insulinowej wymienia się:

• chwiejny przebieg cukrzycy z nieregularnymi poziomami glukozy we krwi, wymagający wykonywania wielokrotnych (>7) pomiarów glikemii w ciągu doby,
• prowadzenie przez pacjenta wyjątkowo aktywnego trybu życia lub wykonywanie pracy zmianowej, przez które choremu trudno zachować jest regularność posiłków,
• występowanie wysokich poziomów glikemii porankami,
• przygotowanie do ciąży lub ciąża u kobiety chorującej na cukrzycę,
• częste występowanie epizodów hipoglikemii (szczególnie w nocy).