Żółtaczka u noworodków jest najczęstszym objawem obserwowanym w ciągu pierwszych godzin i dni życia. Żółtaczka wczesna, związana jest z podniesionym poziomem bilirubiny we krwi – największym w ciągu całego życia. Żółtaczka późna związana jest ze składnikiem występującym w mleku matki, który wpływa na wychwyt zwrotny bilirubiny w jelitach, co prowadzi do podniesienia się jej poziomu we krwi. Stan ten utrzymuje się zazwyczaj do 10 dni po porodzie i mija wraz z normalizacją laktacji. Jeśli objawy żółtaczki utrzymują się powyżej 14 dni, konieczne jest pogłębienie diagnostyki.
Podaż pokarmu
W sytuacji kiedy pokarm matki nie zaspakaja dziennej ilości kalorii niezbędnych do prawidłowego rozwoju dziecka, mówi się o niewystarczającej podaży pokarmu u dzieci karmionych wyłącznie piersią, co nie jest zjawiskiem rzadkim. Jak wynika z praktyki klinicznej, u około 10%- 18% noworodków karmionych wyłącznie mlekiem matki, waga urodzeniowa spadła o około 10% i właśnie z tym związany był zwiększony poziom bilirubiny we krwi. Nie pozostaje to także bez wpływu na zachowanie dziecka, które wykazuje zmniejszoną aktywność, ssie mniej energicznie podczas karmienia. Co więcej, może mieć to swoje dalsze konsekwencje gdyż w sytuacji coraz większego niedoboru kalorycznego, może dojść do zwolnienia perystaltyki jelit i zalegania smółki, co ma znaczący wpływ na zwiększenie się krążenia jelitowo – wątrobowego bilirubiny. Warto zauważyć, że różnic w poziomie bilirubiny we krwi noworodków, które karmione były jedynie piersią lecz optymalnie oraz tych, które karmione były sztucznie- nie zauważono. Co więcej, mieszanki sztuczne mają właściwości dzięki którym następuje łatwiejsze wiązanie bilirubiny, a co za tym idzie jej wchłanianie zwrotne w jelitach jest utrudnione i organizm łatwiej ją wydala. Do tradycyjnych metod walki z objawami żółtaczki zalicza się rozpowszechnione wśród rodziców oraz akceptowane przez niektóre oddziały noworodkowe dopajanie wodą lub wodą z cukrem, co nie przynosi jednak oczekiwanych skutków i waga dziecka mimo to spada. Ponadto, tego typu działanie wpływa na zwiększenie krążenia jelitowo-wątrobowego oraz wchłaniania bilirubiny. Żółtaczka dzieci karmionych piersią zazwyczaj ustępuje, gdy dochodzi do normalizacji pokarmu matki. Obserwuje się to zazwyczaj w ciągu 10 dni od porodu. Jeśli natomiast objawy utrzymują się powyżej 14 dni konieczne jest pogłębienie diagnostyki, która powinna być rozpoczęta dogłębnym wywiadem dotyczącym przebiegu ciąży, okresu okołoporodowego, wszystkich ewentualnych urazów oraz zażywanych leków. Ważny jest także sposób karmienia dziecka oraz parametry takie jak kolor moczu oraz stolca dziecka. Kontekst rodzinny również ma duże znaczenie, a mianowicie historia rodzinna jak również występowanie żółtaczki u poprzednich dzieci. Kiedy wywiad zostanie wyczerpany, konieczne jest wykonanie testów laboratoryjnych z krwi dziecka.
Zalecenia
Zgodnie z zaleceniami Amerykańskiej Akademii Pediatrii, postępowanie diagnostyczne powinno zostać oparte o próbę diagnostyczną polegającą na tym, że odstawia się karmienie naturalne na 24 godziny, przy wyjściowym i końcowym określeniu poziomu bilirubiny we krwi dziecka. Niemniej jednak, zalecenie to spotyka się z wieloma głosami przeciwnymi, które odnoszą się do jej niskiej specyficzności oraz do trudności w utrzymaniu prawidłowej laktacji. Co więcej, na czas odstawienia karmienia naturalnego włączane jest karmienie sztuczne, które zawsze niesie za sobą możliwość alergizacji. Niesie także za sobą zwiększone ryzyko rozwoju cukrzycy czy otyłości w późniejszym życiu.
Konieczność stałej kontroli
Bardzo ważne jest, by noworodek z przedłużającą się żółtaczką był pod stałą kontrolą odnośnie poziomu bilirubiny we krwi. Oznaczałoby to częste ingerencje (nakłócia) celem pobrania próbki do badania, czemu naprzeciw wychodzi specjalistyczny sprzęt, jakim jest bilirubinometr, dzięki któremu możliwy jest pomiar poziomu bilirubiny we krwi przezskórnie. Tego typu aparatura nie jest jednak bez wad, a mianowicie – traci on wiarygodność w sytuacji kiedy pziom bilirubiny we krwi przekracza 12mg/dl, co w żółtaczce jest rzadkim zjawiskiem. Wówczas konieczne jest pobranie krwi do badania laboratoryjnego.
Edukacja rodziców
Jeśli diagnoza jest postawiona i jest to żółtaczka związana z karmieniem piersią, konieczna jest odpowiednia informacja płynąca do rodziców. Ważne jest wsparcie i przekazanie pełnej, wyczerpującej informacji na temat tego, z czym się mierzą. Należy wytłumaczyć przede wszystkim jakie korzyści będą płynęły dla dziecka z utrzymania karmienia piersią, choć rodzice znając przyczynę żółtaczki mogą być niechętni do kontynuowania naturalnego karmienia. Jeśli stan nowonarodzonego dziecka jest dobry, a dziecko rozwija się prawidłowo i przybiera stopniowo na wadze, zaleca się jedynie systematyczne kontrole. [1]
