O autyzmie słyszał zapewne każdy rodzic – czy to w najbliższym otoczeniu, w rodzinie czy w szkole. Czym jest autyzm? Jak jest diagnozowany? Na co zwrócić uwagę, jeśli u dziecka zostanie zdiagnozowany autyzm?
Spis treści:
- Czym jest autyzm dziecięcy?
- Różne spojrzenia na autyzm
- Jak często występuje autyzm?
- Objawy
- Co nowego w badaniach nad autyzmem?
Czym jest autyzm dziecięcy?
Autyzm (z grec. autos – sam) zaliczany jest do złożonych zaburzeń rozwoju oraz funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Cechą charakterystyczną dzieci cierpiących na autyzm są zaburzenia w zdolności komunikowania uczuć, budowania relacji z drugim człowiekiem. Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją ICD-10 autyzm dziecięcy zalicza się do tzw. całościowych zaburzeń, które rozpoczynają się w pierwszych latach rozwoju dziecka. Drugą z obowiązujących klasyfikacji (DSM-5) przyjmuje się szeroką kategorię diagnostyczną znaną jako „zaburzenia ze spektrum autyzmu”. Pierwsze, literaturowe doniesienia dotyczące autyzmu pojawiły się w XX wieku – w latach 40. Leo Kanner z Johns Hopkins Hospital opisał historię grupy dzieci, u których w pewnym momencie życia pojawiły się problemy z komunikacją i wycofanie. Na podstawie swoich obserwacji Kanner wyodrębnił nową jednostkę chorobową, którą określił mianem autyzmu wczesnodziecięcego (z ang. early infantile autism). W tym samym czasie niemiecki naukowiec Hans Asperger opisał łagodniejszą postać zaburzeń ze spektrum autyzmu, którą obecnie znamy pod nazwą zespołu Aspergera.
Różne spojrzenia na autyzm
Początkowo Kanner szukał przyczyny wystąpienia autyzmu w zachowaniu matek – przypuszczał, że zachowanie dzieci jest skutkiem ograniczania emocji przez matki, które stawały się „chłodne i niedostępne dla dzieci”. Teoria ta nie znalazła potwierdzenia w późniejszych badaniach. Ogromny zwrot w postrzeganiu autyzmu przyniosły badania prowadzone przez Melanie Klein, która rzuciła nowe światło na przyczyny autyzmu.
Autyzm u dziecka, fot. panthermedia
Jak często występuje autyzm?
Szacuje się, że częstotliwość występowania autyzmu uzależniona jest od przyjętych kryteriów diagnostycznych oraz położenia geograficznego. Badania oparte na wykorzystaniu wskaźnika ICD-10 oceniły częstość występowania autyzmu dziecięcego w Polsce na 5,2-8,6:10 000 Przyczyny autyzmu nadal nie są znane, stąd jedną z hipotez, które aktualnie obowiązują, jest tzw. etiologia wieloczynnikowa. Wskazuje się tutaj czynniki genetyczne, rozwojowe, infekcyjne, a także problemy w trakcie ciąży i porodu. Naukowego potwierdzenia nie znalazły badania dotyczące wpływu szczepionek przeciwko odrze, śwince, różyczce (MMR) na częstotliwość występowania autyzmu.
Objawy
Za główny objaw autyzmu uznaje się problem w nawiązywaniu umiejętności społecznych i podtrzymywaniu relacji interpersonalnych. U niemowląt obserwuje się brak reagowania uśmiechem na twarze bliskich, nienawiązywanie kontaktu wzrokowego z opiekunami. Dzieci autystyczne często stronią od kontaktu fizycznego, często wydają się wyobcowane ze środowiska, mają problemy z komunikowaniem swoich potrzeb emocjonalnych.
Co nowego w badaniach nad autyzmem?
Próba odpowiedzi na pytanie, skąd wziął się autyzm i czy da się go wyleczyć, jest tematem wielu badań prowadzonych na całym świecie. Naukowcy z Washington Univeristy School of Medicine w St. Louis wskazują, że przyczyną autyzmu może być zbyt duża liczba połączeń mózgowych, które powstają pomiędzy synapsami (komórkami nerwowymi). Co niesie za sobą zbyt duża liczba synaps? Najprawdopodobniej niesie za sobą kłopoty w komunikacji, kłopoty w nauce. Inną teorią, którą wskazuje szereg naukowców, jest powiązanie autyzmu z mutacjami w genach, które syntetyzują białka – ligazy ubikwityny. Mutacja w genie kodującym syntezę ligazy powodowała intensywny wzrost połączeń nerwowych między synapsami, co sugeruje ich powiązanie między sobą. Naukowcy podkreślają jednak, że potrzeba kilku, jeśli nie kilkunastu lat, które pozwolą na potwierdzenie lub odrzucenie postawionej hipotezy.
