Czym są probiotyki?

Probiotyki znane też jako bakterie probiotyczne to specjalnie wyselekcjonowane szczepy bakterii, których prozdrowotne działanie zostało udowodnione w trakcie badań laboratoryjnych i klinicznych. Preparaty probiotyczne zawierają żywe drobnoustroje, które są w stanie metabolizować, czyli wytwarzać specjalne związki, które korzystnie wpływają na stan zdrowia. W literaturze najwięcej uwagi poświęca się przede wszystkim bakteriom z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium. Właściwości probiotyczne przypisuje się również bakteriom z rodzaju Lactocous, Leuconostoc, Pediococcus, a także niektórym drożdżom. Bakterie probiotyczne nie wykazują działania patogennego ani kancerogennego dla organizmu człowieka – są bezpieczne i przebadane. Co istotne, są odporne na kwaśne środowisko treści żołądkowej, dzięki czemu nawet po podaży doustnej, mogą sprawnie funkcjonować w organizmie, pełniąc swoją rolę. Według wytycznych FAO i WHO, bakterie probiotyczne muszą charakteryzować się m.in. stabilnością genetyczną, co oznacza, że nie są podatne na zmiany ich materiału genetycznego, co mogłoby negatywnie odbić się na człowieku, który spożywa preparaty probiotyczne. Co ważne, bakterie probiotyczne muszą wykazywać stabilność i wysoką żywotność w odpowiednio przechowywanym preparacie.

Skąd się biorą probiotyki?

Probiotyki, które kupujemy w gotowych preparatach to nic innego jak namnożona w warunkach laboratoryjnych biomasa, czyli duże skupisko bakterii w przeliczeniu na gram lub cm3 . Najwięcej bakterii probiotycznych izoluje się z …… jelit noworodków !  To właśnie u noworodków można odnaleźć probiotyki, które nie tylko wykazują ogromne ilości pozytywnych właściwości dla zdrowia ale również szybko przystosowują się do zmieniających się czynników środowiska. W przypadku bakterii probiotycznych, które podawane są w preparatach dopochowowych, biomasa pochodzi z namnożonych w warunkach laboratoryjnych drobnoustrojów pobranych z przedsionka pochwy zdrowych kobiet. Wszystkie bakterie probiotyczne charakteryzują się umiejętnością wytwarzania substancji bakteriobójczych, przez co osłabiają działanie bakterii chorobotwórczych.

Najczęściej spotykane probiotyki i ich działanie

W preparatach kupowanych w aptece, możemy spotkać się z całą rzeszą szczepów bakterii probiotycznych, które wywierają pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. Dobroczynne bakterie probiotyczne znajdują się również w :

• jogurtach,
• kefirach,
• kiszonej kapuście,
• kiszonych ogórkach,
• na skórce długo dojrzewających wędlin.

fot. panthermedia

Wśród najpopularniejszych baketrii probiotycznych spotyka się :

• Latobacillus acidophilus – wspomagają leczenie wrzodów żołądka, stosowane w leczeniu zaburzeń motorycznych jelit,
• Latobacillus acidophilus i Latobacillus bulgaris/ B. longum / B. lactis – stosowane w kuracji po długotrwałych biegunkach o podłożu bakteryjnym, znajdują również zastosowanie w kuracji przeciwko Helicobacter pylori.
• L.casei rhamnosus – zastosowanie w leczeniu zaparć czynnościowych,
• L.rhamnosus GG – udowodnione działanie w leczeniu wrzodów żołądka, zmniejszają rozległość zmian w atopowym zapaleniu skóry, zapobiegają biegunce będącej skutkiem antybiotykoterapii,
• L. reuteri – skuteczne w trakcie leczenia ostrej biegunki wywołanej przez rotawirusy,
• L. plantarum – potwierdzono skuteczność w leczeniu ostrej biegunki,
• Bifidobacterium animalis – znajduje zastosowanie we wspomaganiu regeneracji uszkodzonego nabłonka jelit ludzi starszych,
• Saccharomyces boulardii – stosowane w zwalczaniu ostrej biegunki, która pojawia się po antybiotykoterapii. Dodatkowo, potwierdzone działanie w zmniejszaniu ilości niepożądanych działań pojawiających się po leczeniu Helicobacter pylori.

Czy probiotyki na pewno są bezpieczne?

Odpowiedź brzmi TAK ! WHO ( Światowa Organizacja Zdrowia ) wydała szereg wytycznych, które mają zapewnić bezpieczeństwo stosowanych w preparatach drobnoustrojów. Bakterie probiotyczne, według wytycznych WHO:

• nie mogą wykazywać cech patogennych tzn. sprzyjać rozwojowi chorób czy wywoływać je,
• posiadają status GRAS ( Generally recognized as safe ), który oznacza, że zostały przebadane pod kątem bezpieczeństwa spożycia przez ludzi,
• muszą posiadać udowodnione korzystne działanie na organizm ludzki,
• nie mogą podlegać mutacjom,
• muszą wykazywać trwałość w preparatach, które są dostępne na rynku.

Kiedy sięgać po probiotyki?

Podawanie probiotyków zalecane jest już w przypadku niemowląt, których układ pokarmowy nie radzi sobie jeszcze całkowicie sprawnie z czynnikami zewnętrznymi docierającymi z otoczenia. Po probiotyki należy sięgać w trakcie antybiotykoterapii aby uniknąć pojawienia się ewentualnej grzybicy. Uwaga – w przypadku leczenia antybiotykami, należy upewnić się kiedy należy spożyć bakterie probiotyczne, aby zachować ich całkowitą skuteczność. Probiotyki polecane są również w przypadku leczenia infekcji pochwy, ponieważ ich metabolity skutecznie zabijają drożdże i grzyby, które wywołują infekcje. Po probiotyki zawarte w kiszonkach czy jogurtach warto sięgać cały rok – udowodniono, że regularne spożywanie bakterii probiotycznych pozytywnie wpływa na układ odpornościowy człowieka.

Na co zwrócić uwagę kupując produkt zawierający probiotyki?

Każdy preparat probiotyczny dopuszczony do sprzedaży musi posiadać etykietę i/lub ulotkę , która zawiera następujące informacje :

• skład – z wyszczególnieniem informacji takich jak : rodzaj, gatunek, nazwa szczepu,
• podanie minimalnej ilości żywych bakterii pod koniec terminu ważności,
• warunki przechowywania,
• nazwę producenta.

W przypadku, gdy nie wiesz po jaki preparat probiotyczny sięgnąć, warto skonsultować się z farmaceutą, który doradzi i dobierze najbardziej odpowiedni produkt.