Na czym polega wgłobienie?

Mechanizm wgłobienia polega na teleskopowym przemieszczeniu się bliższego odcinka jelita w część dalszą, doprowadzając do uciśnięcia naczyń krezki – odpowiedzialnych za dostarczanie krwi do ściany jelita. Wgłobiona część jelita nie może funkcjonować w prawidłowy sposób. Konsekwencją takiej sytuacji może być martwica części jelita wskutek jej niedokrwienia. Martwica natomiast może doprowadzić do perforacji, czyli przerwania ciągłości ściany jelita, przedostania się treści jelitowej do jamy otrzewnej, doprowadzając do jej zapalenia. Na końcu tej sekwencji zdarzeń może występować najbardziej niebezpieczny w konsekwencjach wstrząs septyczny. Wgłobienie może także doprowadzać do niedrożności przewodu pokarmowego, czyli stanu, w którym dochodzi do zaburzenia fizjologicznego pasażu treści pokarmowej. 

Jakie czynniki predysponują do wgłobienia?

•    wiek – wgłobienie jelit jest jedną z najczęstszych przyczyn niedrożności jelit u dzieci w wieku od 3 miesięcy do 3 lat. Największą grupę stanowią niemowlęta, a szczyt zachorowania przypada między 3. a 8. miesiącem życia,
•    płeć – częściej wgłobienie dotyka chłopców niż dziewczynek,
•    infekcje – często stwierdza się współistnienie infekcji dróg oddechowych czy przewodu pokarmowego szczególnie spowodowanych przez adenowirusy, rotawirusy. Stan zapalny w obrębie jelit może wpływać na nasilenie perystaltyki, co wpływa niekorzystnie i zwiększa ryzyko wgłobienia,
•    dieta – czynnikiem ryzyka może być okres przejścia diety płynnej na stałą u niemowląt,
•    pora roku – zauważa się tendencję większej częstości diagnozowania wgłobień w okresie wiosennym i jesiennym. 

Jak objawia się wgłobienie?

Podstawowym i trudnym do przeoczenia objawem jest silny ból brzucha o charakterze kolkowym. Napad bólu zwykle ma nagły początek, dziecko jest niespokojne, płaczliwe, nie jest w stanie przebywać w jednej pozycji – często podkurcza nóżki, aby złagodzić dolegliwości bólowe. Objawom towarzyszy przyspieszone tętno. Napad trwa zwykle kilka minut, po czym następuje bezobjawowy okres, w którym dziecko często wraca do aktywności codziennej lub zasypia, aż do kolejnego napadu. Typowym objawem wgłobienia jest stolec przypominający „galaretkę malinową”, który jest wynikiem przenikania krwi przez rozszerzone naczynia krwionośne ściany jelit do światła jelit. Dolegliwościom bólowym mogą towarzyszyć uporczywe wymioty będące wynikiem zakażenia żołądkowo-jelitowego, reakcją na silny ból lub pierwszym objawem niedrożności jelit. Długo utrzymujące się objawy mogą prowadzić do znacznego pogorszenia stanu dziecka. Należy pamiętać, że niemowlę może na początku oddawać prawidłowe stolce, natomiast duży niepokój dziecka, podkurczanie nóżek, brak łaknienia powinien kierować rodziców wraz z dzieckiem pod gabinet lekarza pediatry lub na oddział ratunkowy najbliższego szpitala. 

fot. panthermedia

Postępowanie diagnostyczne

Podstawowym badaniem obrazowym pozwalającym na szybką diagnostykę i rozpoznanie wgłobienia jest badanie ultrasonograficzne (USG) jamy brzusznej. Charakterystyczny obraz „tarczy strzelniczej” w USG świadczy o wgłobieniu. Dodatkowo wykonuje się badania dodatkowe, które mają na celu ocenę stanu ogólnego dziecka (morfologia, wykładniki stanu zapalnego, elektrolity, stężenie białka w surowicy, oznaczenie grupy krwi).