Zaburzenia odżywiania są coraz częstszym problemem wśród nastolatków. Jednym z tych zaburzeń jest bulimia. W artykule przedstawiono kryteria diagnostyczne bulimii oraz omówiono możliwe zagrożenia wynikające z choroby.
Choć zaburzenie zwane bulimią zostało już opisane przez Galena w II w. n.e., stało się ono w ostatnich czasach coraz częściej dostrzegane oraz diagnozowane przez specjalistów. Zapewne również wskutek coraz większej ilości informacji w mediach na temat zaburzeń odżywiania, problem ten jest łatwiejszy do wykrycia także przez rodziców, którzy coraz częściej opisują zamieszczone poniżej sytuacje.
„(...) Odkryłam, że moja córka pochłania ogromne ilości jedzenia a potem wymiotuje. Złapałam ją na tym, jak pochłaniała pół bochenka chleba z nutellą, dżemem i ciastkami a do tego jeszcze ogromne ilości chipsów i batoników. Czy to bulimia? (...)”
„(...) Moja córka stała się ostatnio jakaś dziwna. Raz płacze, raz się śmieje, jest rozdrażniona, wiem , że źle śpi i do tego zauważyłam, że czasem bardzo dużo je (...)”
Podczas krótkotrwałego kontaktu nie zawsze można dowiedzieć się, czy prezentowane objawy rzeczywiście wskazują, iż jest to bulimia, tym bardziej, że osoba chora zazwyczaj nie przyznaje się do zarzucanych jej zachowań. Dlatego też samo zdiagnozowanie zaburzenia wymaga dłuższego kontaktu, po czym dopiero rozpoczyna się nierzadko długa i uciążliwa dla pacjenta droga pozbywania się problemu.
Bulimia jest to zaburzenie odżywiania przejawiające się nawracającymi epizodami objadania, prowadzącymi do poczucia winy, depresji i gniewu na siebie samego z powodu takiego postępowania. W trakcie obżarstwa występuje utrata kontroli nad przyjmowaniem pokarmów.
Kryteria diagnostyczne według DSM-IV:
- Wyróżnia się dwa typy chorych: stosujących środki czyszczące i nie stosujących środków czyszczących
- Nawracające epizody nadmiernego objadania się (żarłoczności) charakteryzujące się konsumpcją pożywienia w znacznej ilości przekraczającej ilość spożywaną przez zdrową osobę w danym czasie i okolicznościach oraz utratą kontroli nad jedzeniem podczas epizodu
- Nawracające nieprawidłowe zachowania mające na celu uniknięcie zwiększenia masy ciała, takie jak: prowokowanie wymiotów, używanie środków przeczyszczających, a także intensywne ćwiczenia fizyczne
- Epizody objadania się i inne nieprawidłowe zachowania występują co najmniej dwa razy w tygodniu w ciągu trzech miesięcy
- Masa ciała i wygląd nadmiernie wpływają na samoocenę chorego
- Zaburzenia te nie występują w przebiegu jadłowstrętu psychicznego
Objawy te pojawiają się zwykle stopniowo i nabierają siły. Zazwyczaj problem ten dotyka dziewczęta w okresie dojrzewania lub kobiety we wczesnej dorosłości. Początkowo rodzice i znajomi mogą nie zauważyć, że z ich córką czy koleżanką dzieje się coś złego, tym bardziej, iż objadanie się ma miejsce w ukryciu i osoba pragnie, by było to zachowane w tajemnicy przed innymi.
Poza problemami w zakresie odżywiania u osób dotkniętych bulimią stwierdza się często zaburzenia nastroju i objawy lękowe a także nadużywanie substancji psychoaktywnych oraz zaburzenia osobowości. Częste są również inne objawy zaburzeń kontroli impulsów jak np. drobne kradzieże (nierzadko spożywcze – konieczne w okresie objadania się).
Zaburzenie to powoduje zarówno skutki medyczne takie jak: arytmia, rany w przełyku, przepuklinę, powiększenie gruczołów ślinowych oraz ich stan zapalny, zniszczone szkliwo zębów, schorzenia dziąseł, stałe uczucie zmęczenia, bóle gardła, mięśni, omdlenia, zawroty głowy, odwrócenie perystaltyki przewodu pokarmowego pod wpływem częstych wymiotów, odwodnienie organizmu, ubytki wapnia i potasu, rany na dłoniach (przy zaawansowanej bulimii), jak i psychologiczne: niepokój, napięcie, rozdrażnienie, zmienność nastrojów, poczucie winy, ogromne poczucie samotności i osamotnienia wywołane koniecznością zachowania tajemnicy objadania się i dokonywania przeczyszczeń.
Nie jest to zatem tylko choroba somatyczna. Osoba dotknięta bulimia zazwyczaj przeżywa jakieś problemy czy trudne sytuacje, z którymi nie potrafi sobie poradzić. Rytuały objadania najczęściej są poprzedzone porażką czy nieumiejętnością poradzenia sobie z pewnymi sprawami, których zazwyczaj przybywa, więc utraty kontroli nad jedzeniem pojawiają się coraz częściej.
Jeżeli zauważasz, iż twoje dziecko wymiotuje po posiłkach – niezbędna jest wtedy diagnoza różnicowa obejmująca zaburzenia przewodu pokarmowego
Gdy podejrzewasz, że u twojego dziecka występują epizody objadania, wymioty lub przeczyszczanie ziołami, czy lekami farmakologicznymi – skontaktuj się wtedy z psychiatrą i/lub psychologiem.