Druga część artykułu poświęconego niedoczynności tarczycy u dzieci i młodzieży omawia rzadsze przyczyny niedoczynności tarczycy oraz zasady leczenia hipotyreozy u dzieci.
Objawy kliniczne nabytej n.t. to: zwolnienie szybkości wzrastania, opóźnienie ząbkowania, spowolnienie, senność, skóra blada, sucha, ziemista, słaby apetyt, zaparcia, niedokrwistość, bradykardia, rzekomy przerost mięśni (zwłaszcza łydek). W EKG mogą wystąpić zmiany o charakterze niskiego woltażu zespołu QRS, wydłużenie odcinka ST oraz spłaszczenie załamka T. W badaniach hormonalnych stwierdza się podwyższone TSH i obniżone fT4.
Nabyta wtórna (trzeciorzędowa) niedoczynność tarczycy
Jest ona bardzo rzadka u dzieci. Przyczyną jest niedomoga przysadki lub podwzgórza wynikająca z zaburzeń rozwojowych, następstw zmian naczyniowych, napromieniowania, guzów tej okolicy, schorzeń autoimmunologicznych itp. U dzieci leczonych hormonem wzrostu może dojść na skutek hamowania somatostatyny do obniżenia wyrzutów TSH i rozwoju wtórnej niedoczynności tarczycy, dlatego w czasie leczenia ściśle monitoruje się czynność tarczycy. Objawy są podobne jak w niedomodze pierwotnej, lecz słabiej wyrażone. W badaniach hormonalnych stężenia hormonów tarczycy i TSH są niskie. W różnicowaniu przyczyny przysadkowej od podwzgórzowej pomocne jest wykonanie testu stymulacyjnego z TRH.
Leczenie wrodzonej niedoczynności tarczycy
Lekiem z wyboru w leczeniu niedoczynności tarczycy, zarówno trwałej jak i przemijającej jest sól sodowa L-tyroksyny. Dawka wstępna u noworodków donoszonych wynosi 10-14 ug/kg m.c., a po uzyskaniu eutyreozy należy ją zmniejszyć, tak aby TSH utrzymywało się w optymalnych granicach 0,5-5 uIU/ml, co zapewnia właściwy rozwój psychomotoryczny i umysłowy dziecka.
Terapia w.n.t. powinna być więc terapią monitorowaną. W pierwszym roku leczenia kontrolę hormonalną należy wykonywać co 4-6 tygodni, w drugim roku życia raz na kwartał, a następnie co 6 miesięcy. Badania hormonalne uzupełnia się pomiarami antropometrycznymi i oceną rozwoju psychoruchowego dziecka. Co roku powinno się ocenić wiek kostny oraz przeprowadzić badanie psychologiczne.
Z uwagi na możliwy charakter przejściowy w.n.t. po ukończeniu przez dziecko 2 roku życia (zakończenie mielinizacji OUN) powinno wykonać się tzw. weryfikację rozpoznania. Polega ona na odstawieniu tyroksyny na 4 tygodnie i wykonaniu badań hormonalnych (TSH i fT4). Pozwala ona uniknąć niepotrzebnego podawania L-tyroksyny u dziecka z przejściową w.n.t.
Leczenie nabytej niedoczynności tarczycy
Zaleca się leczenie substytucyjne L-tyroksyną (zwykle dawka wynosi 75 ug/m2 powierzchni ciała) pod kontrolą stężenia TSH i fT4, z oceną rozwoju dziecka i wieku kostnego. Częstość kontroli zależy od wieku dziecka (jak we wrodzonej niedoczynności tarczycy).
