Choroby, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu wywoływały wiele zachorowań dziś zostały niemalże wyparte poprzez obowiązkowe szczepienia. Czy polio, gruźlica, WZW i odra nadal są dla nas groźne?
Spis treści:
Szczepienia
To właśnie dzięki nim uporaliśmy się z falą zachorowań na odrę czy gruźlicę, które powodowały śmierć wielu pacjentów jeszcze w XX wieku. Dziś, kiedy w większości krajów dostęp do szczepień jest bezpłatny udało się wyeliminować lub w znacznym stopniu ograniczyć zachorowania na ww. jednostki chorobowe. Nie oznacza to jednak, że te choroby całkowicie zniknęły – nadal pojawiają się wśród niezaczepionej populacji, stanowiąc również ryzyko dla nas.
Żadne szczepienie nie chroni nas w stu procentach przed zachorowaniem, ale daje nam szansę na łagodniejsze przejście choroby. Poniżej przedstawiamy opis chorób, które zaczynają wracać – jest to skutek coraz mniejszego zainteresowania szczepieniami. Ogniska tych chorób pojawiają się na całym świecie – o ogniskach odry u naszych wschodnich sąsiadów było głośno kilka lat temu.
Polio
Polio (poliomyelitis) czyli inaczej choroba Heinego – Medina. Choroba wywoływana jest przez wirusa polio, który w początkowym etapie zakażenia nie daje żadnych objawów. Przypuszcza się, że choroba towarzyszy ludzkości już od starożytności, jednak pierwsze dokładne wzmianki o polio pochodzą z 1840 roku z zapisków niemieckiego lekarze Jacoba Heine, który opisał przypadki chorych dotkniętych wiotkim porażeniem i hemiparezą. W 1887 roku, po wybuchu epidemii polio sięgającej północnej półkuli ziemi, prace nad zbadaniem choroby podął Karl Medin, który chciał poznać sposób szerzenia choroby. Jednak dopiero XX wiek przyniósł największą broń w walce z chorobą – szczepienie.
Wirus dostaje się do organizmu drogą fekalno – oralną a następnie poprzez nabłonek jelit, replikuje. Czas inkubacji to około 12 dni, następnie wirus atakuje węzły chłonne i układ pierwotny – na tym etapie mowa o zakażeniu poronnym. Jeśli organizm nie da sobie z nim rady, następuje wiremia wtóna rozprzestrzeniająca się do układu nerwowego w tym do rdzenia kręgowego. Pierwszą skuteczną szczepionkę przeciwko polio wynalazł Koprowski.
Gruźlica
Gruźlica to bakteryjna choroba, którą wywołują prątki gruźlicy. W przypadku odmiany wielonarządowej, choroba lokalizuje się w więcej niż jednym narządzie. Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą kropelkową – ryzyko infekcji rośnie wraz z czasem kontaktu z osobą chorych. U około 3 % chorych dochodzi do rozwoju pełnoobjawowej choroby.
Co ważne, gruźlica może przechodzić w tzw. postać letalną (inaczej uśpioną). W przypadku objawowej choroby, pojawiają się takie objawy jak: kaszel, krwioplucie, gorączka, spadek masy ciała, dreszcze, bladość skóry, męczliwość. W kolejnym etapie pojawiają się ziarniny gruźliczne. Poza gruźlicą płucną może pojawić się tzw. gruźlica opłucnej, węzłów chłonnych, układu moczowego. Leczenie jest złożonym procesem, trwającym nawet 9 miesięcy.
Wirusowe zapalenie wątroby
WZW – czyli wirusowe zapalenie wątroby to choroba zakaźna, wywoływana przez wirusy typu A, B, C ale również typ D, E lub G. Jak wskazuje WHO (Światowa Organizacja Zdrowia), WZW stanowi jedno z największych zagrożeń dla ludzkości. Wirusowe zapalenie wątroby przebiega w sposób ostry, prowadząc do silnego uszkodzenia narządu. WZW typu A zaliczane jest do tzw. chorób brudnych rąk – ok 95 % chorych zakaża się drogą pokarmową, spożywając nieumyte warzywa i owoce bądź jedząc brudnymi rękoma.
Typ B wywołuje ostrą chorobę miąższ wątroby, przenosi się za pośrednictwem kontaktu płciowego bądź na narzędziach chirurgicznych kosmetycznych czy w salonach tatuażu. Typ C często przechodzi w postać przewlekłą, 80 % zakażeń ma miejsce w szpitalach. Główne objawy zakażenia często są mylone z grypą. Dopiero w dalszym przebiegu choroby pojawia się zażółcenie błon śluzowych, ciemny kolor moczu i jasny kolor stolca, podwyższony poziom enzymów wątrobowych. Leczenie oparte jest na dogłębnej diagnostyce, określającej z jakim typem wirusa mamy do czynienia.
Odra
Odra to choroba zakaźna, której głównym i charakterystycznym obajwem są gruboplamista wysypka, zapalenie błon śluzowych dróg oddechowych, gorączka. Okres wylęgania choroby wynosi około 14 dni. Chory zakaża nawet 3-4 dni przed pojawieniem się objawów a wirus pozostaje w powietrzu bądź na skażonych powierzchniach nawet przez okres dwóch godzin. Proces chorobowy dzieli się na trzy okresy – nieżytowy, trwający około 3-4 dni (towarzyszy mu gorączka, suchy kaszel, zapalenie gardła, światłowstręt); wysypkowy – pojawiają się tzw. plamki Koplika; zaczyna się po około 14 dniach od zakażenia; plamki pojawiają się początkowo na głowie, następnie tułowiu i kończynach; ostatni okres choroby to tzw. okres zdrowienia. Leczenie oparte jest na stosowaniu leków przeciwgorączkowych suplementacji witaminy A a w przypadku powikłań o charakterze infekcji bakteryjnych – wdraża się antybiotykoterapię.
