Skąd ta jershinioza?

Yesinia enterocolitica to patogen, który stosunkowo niedawno został zidentyfikowany.  Należy do grupy Yershinia, gram-ujemnych bakterii należacych do rodziny Enterobacteriaceae. Wyodrębniono aż 12 gatunków tej bakterii. Do tej grupy należy m.in pałeczka dżumy - Yersinia pestis. 

Jej głównym rezerwuarem są zwierzęta, a do zakażenia u ludzi dochodzi poprzez spożycie zakażonej wieprzowiny, szczególnie jeśli mięso jest niedogotowane lub surowe. Ryzyko zakażenia istnieje przy spożyciu mleka niepasteryzowanego oraz zanieczyszczonej wody. Opisano także nieliczne przypadki zakażenia podczas kontaktu ze zwierzętami oraz ich odchodami (także domowymi: kot, pies). Gdy patogen wniknie do światła jelita, przenika naczyniami chłonnymi do węzłów chłonnych najczęściej węzłów chłonnych krezkowych powodując ich zapalenie, w skrajnych przypadkach może dojść do uogólnionego zakażenia krwi (posocznicy).

Kiedy podejrzewać jersiniozę?

Przebieg choroby zazwyczaj jest skąpoobjawowy lub samoograniczający – nie wymagający żadnej interwencji medycznej. Najczęstszą grupą wiekową, w której diagnozowane jest zakażenie Yersinia to pacjenci w wieku 0-4 lata. Choroba może przebiegać w różnorodny sposób. Do jednych z najczęstszych postaci zalicza się zapalenie węzłów chłonnych krezki, zapalenie jelita, rumień guzowaty oraz zapalenie stawów. Może także przebiegać pod postacią zatrucia pokarmowego z typowymi objawami nieżytu jelit  (biegunką, gorączką i cechami odwodnienia). Zapalenie jelit zazwyczaj ma ostry charakter, wśród objawów dominują wymioty, obfita biegunka (czasem z domieszką krwi) wysoka gorączka (nawet do 39 C) i silne bóle śródbrzusza, które mogą sugerować inne, ostre stany u dzieci, takie jak wgłobienie jelit czy zapalenie wyrostka robaczkowego. Skrajną postacią jersiniozy jest zakażenie krwi, które powoduje ogólnoustrojowe skutki w postaci ropni płuc, wątroby, zapalenie kości i szpiku, stawów oraz zapalenie otrzewnej. Zakażenie Yersinią może mieć także przebieg pod postacią wysypki przypominającej osutkę drobnogrudkową w szkarlatynie.

Jeśli diagnozować to jak?

Badanie w kierunku jersiniozy nie są ani szybkie, ani proste. Diagnostyka głównie opiera się na badaniu bakteriologicznym materiału pobranego od pacjenta, celem zidentyfikowania chorobotwórczego patogenu. Podejrzenie zakażenia może nasunąć badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej, podczas którego obserwuje się powiększenie węzłów chłonnych krezkowych. Nadal jednak potwierdzeniem zakażenia jest określenie bakterii w próbce materiału pobranego podczas badania endoskopowego. Dodatkowo podczas endoskopii pobiera się wycinki do badania histopatologicznego, które służy różnicowaniu zakażenia z innymi stanami zapalnymi jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia). Do analizy można także wykorzystać wymaz z gardła lub krew. Wykonuje się także diagnostykę serologiczną, której celem jest stwierdzenie przeciwciał IgM sugerujące niedawno przebyte zakażenie.

fot. panthermedia

Opcje terapeutyczne

Yersinia należy do grupy bakterii, dlatego leczenie ukierunkowane jest na stosowanie antybiotykoterapii. Dysponujemy różnymi grupami antybiotyków, na które bakteria wykazuje wrażliwość. Wybór odpowiedniego preparatu uzależniony jest od przebiegu choroby i stanu klinicznego dziecka. Zazwyczaj stosowane są antybiotyki z grupy fluorochinolonów, czasem jednak konieczne jest stosowanie skojarzenia klilku antybiotyków. Różne badania poszukują nowych metod terapeutycznych i profilaktycznych, skutecznych w walce z tym patogenem.

Czy jest się czego bać?

Jak wskazują dane epidemiologiczne zachorowalność na jersiniozę rośnie na całym świecie. Zakażenia występują w krajach wysoko rozwiniętych i rozwijających się. W Polsce także notuje się coroczny wzrost nowych przypadków zakażenie Yersinia enterocolitica. Stosunkowo niedawno, po raz pierwszy pojawiła się w Polsce – w 2002 roku został zgłoszony pierwszy przypadek zakażenina przez Państwowy Zakład Higieny. Objawy jersiniozy są mało charakterystyczne i diagnostyka może przystwarzać wielu problemów. Często objawy takie jak biegunka, wymioty, ból brzucha oraz gorączka sugerują w pierwszym momencie zatrucie pokarmowe, a jego najczęstszą etiologią u dzieci są rotawirusy. Z pewnoscią długoutrzymujące się dolegliwości bólowe, którym towarzyszy biegunka, wysoka gorączka, a pacjent jest w wieku zwiększonego prawdopodobieństwa zachorowania, powiniśmy brać pod uwagę w diagnostyce różnicowej jersiniozę. Diagnostykę zazwyczaj rozpoczyna się od USG jamy brzusznej. Dalsza diagnostyka nie jest jednak łatwo dostępna i zawsze możliwa do wykonania. Pacjent z silnym podejrzeniem jersiniozy powinien mieć wykonane badanie endoskopowe oraz badanie mikrobiologiczne pobranego materiału. Zwiększenie notowania nowych przypadków zakażenia Yersinią u dzieci, powinno skłaniać do rozpoczęcia diagnostyki w kierunku zakażenia tym patogenem.