Nieretencyjne nietrzymanie kału dotyczy 10-20% dzieci z problemem przewlekłych zaparć i objawia się szerokim zakresem objawów począwszy od nie kontrolowanego wydalania niewielkich ilości stolca, a skończywszy na powtarzanym oddawaniu uformowanego stolca do bielizny (encopresis) u dziecka, które powinno nabyć już umiejętność korzystania z toalety. U dzieci encopresis może być manifestacją poważnych zaburzeń emocjonalnych związanych z patologią rodzinną lub środowiskową.

Leczenie zaparć z brudzeniem bielizny i nietrzymaniem stolca

Należy z całym naciskiem podkreślić, że dzieci z problemem brudzenia bielizny, lub encopresis w przebiegu niejednokrotnie wieloletnich zaparć, wymagają kompleksowego postępowania terapeutycznego i bardzo często dłuższej hospitalizacji. Przede wszystkim konieczna jest ewakuacja zalegających mas kałowych z jelita grubego. Zwykle najlepszy efekt uzyskuje się w warunkach szpitalnych, a wlewki doodbytnicze i leki przeczyszczające często muszą być podawane przez wiele dni.

Po uzyskaniu oczyszczenia jelita z zalegających mas kałowych rozpoczyna się leczenie dietetyczne oraz farmakologiczne (głównie leki rozluźniające masy kałowe i leki poprawiające motorykę przewodu pokarmowego). Proces leczniczy powinien opierać się na współpracy dziecka i jego rodziców z prowadzącym lekarzem, w wielu przypadkach konieczna jest także pomoc konsultującego psychologa lub psychiatry. Rola lekarza polega na objaśnieniu rodzicom oraz dziecku istoty problemu i mechanizmu powstania objawów. Bardzo ważna jest próba zmiany często nieprawidłowych nawyków dietetycznych oraz siedzącego trybu życia poprzez zwiększenie aktywności fizycznej.

Pomoc psychologiczna powinna obejmować zarówno dziecko jak i jego rodziców. W badaniach psychologicznych dzieci z brudzeniem bielizny lub encopresis wykazuje się często, że zaburzenia kontroli defekacji są przejawem nieuświadomionej złości lub buntu przeciwko otoczeniu, postrzegającemu brudzenie bielizny u dziecka jako niechlujność czy lekceważenie powszechnie przyjętych norm zachowania. Stąd niezbędna jest zarówno zmiana postawy najbliższego otoczenia w stosunku do dziecka, jak również przywrócenie dziecku poczucia własnej wartości i zniesienie poczucia winy i odpowiedzialności za powstałe dolegliwości.