Wśród procesów zapalnych powodujących powiększenie węzłów chłonnych szyi należy wymienić zakażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze.

Ich pierwotnym źródłem są zakażenia:

• zębów,
• dziąseł,
• warg,
• podniebienia,
• migdałków,
• języka,
• gardła,
• przełyku,
• krtani,
• nosa,
• zatok przynosowych oraz uszu.

Odczyn zapalny węzłów przejawia się ich powiększeniem oraz często bolesnością, nacieczeniem, rozmiękaniem, a niekiedy przejściem w postać ropnia. Towarzysza temu zwyżki temperatury.

Na szyi zmianom zapalnym najczęściej ulegają węzły chłonne podżuchwowe i przyżuchwowe, rzadziej przyusznicze i zamałżowinowe. Gronkowce, paciorkowce i inne bakterie nieswoiste powodują ostro narastający proces zapalny, a węzeł chłonny przyjmuje kształt obłego, bolesnego guza o gładkiej powierzchni i niewielkiej ruchomości w stosunku do podłoża.

Odmiennie przebiega powiększenie węzłów chłonnych w zakażeniach swoistych np. gruźliczym. Węzły chłonne są spoiste, z nieznaczną bolesnością, mogą tworzyć zrosty między sobą i skórą oraz tworzyć przetoki.

Powiększone węzły chłonne szyi mogą być miejscem wyjścia procesu nowotworowego oraz przerzutów nowotworowych. Wśród nowotworów wychodzących z węzłów chłonnych między innymi okolicy szyi należy wymienić chorobę Hodgkina (ziarnica złośliwa).

Chorobie towarzyszą oprócz limfadenopatii objawy niestałe:

• wyraźnie przyspieszone OB,
• leukocytoza z limfocytozą i eozynofilią,
• niedokrwistość,
• gorączka,
• nocne poty,
• powiększenie śledziony,
• świąd.

Wychodząc początkowo z pojedynczego węzła chłonnego choroba zajmuje sąsiadujące węzły chłonne, zlewające się ze sobą i tworzące zbity, źle przesuwalny pakiet.

Węzły chłonne szyi mogą być również punktem wyjścia złośliwego chłoniaka niehodgkinowskiego oraz miejscem przerzutów różnych nowotworów.

Każde powiększenie węzłów chłonnych okolicy szyi wymaga konsultacji lekarskiej. W przypadku stwierdzenia zmiany o charakterze zapalnym konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii, czasami także zabiegów laryngologicznych czy stomatologicznych w zależności od punktu wyjścia zakażenia (jama ustna, zatoki oboczne nosa itp).

Szczególnej uwagi oraz wdrożenia sprawnego postępowania diagnostycznego i terapeutycznego wymagają węzły chłonne podejrzane o rozrost nowotworowy lub przerzut nowotworowy. Każdy taki węzeł jest wskazaniem do jego chirurgicznego pobrania w całości i badania histopatologicznego.

Należy pamiętać, że nie każde powiększenie węzłów chłonnych szyi jest związane z toczącym się procesem patologicznym. Bywa, że jest skutkiem przebytego stanu zapalnego i wówczas węzeł taki (często ulegający zwłóknieniu) wymaga jedynie obserwacji.

Leczenia domowego nie ma. Należy przestrzegać zaleceń lekarskich.