Termin palatolalia stosowany jest do określenia sprzężonych zaburzeń mowy czyli dyslalii złożonej oraz rynolalii (nosowania), występującej w przypadkach rozszczepów podniebienia (łac palatoschisis – palatum – podniebienie, schisis – rozszczep). To zaburzenie może dotyczyć nie tylko rozszczepu podniebienia, lecz również wargi i wyrostka zębodołowego.
Objawy i przebieg palatolalii
Najważniejszym objawem palatolalii jest rynolalia otwarta (nosowanie otwarte), która polega na tym, że wszystkie głoski (także ustne) są wymawiane z rezonansem nosowym. Do najczęstszych wad wymowy należą: wszelkie formy sygmatyzmu, rotacyzmu, kappacyzmu, gammacyzmu, mowa bezdźwięczna a także nieprawidłowa wymowa głosek wargowych (p-b), wargowo – zębowych (f-w), przedniojęzykowo – zębowych (t, d, l, n). Zdarza się, że w mowie występują tylko samogłoski. Wada ta przejawia się nie tylko w problemach z porozumiewaniem się z otoczeniem (opóźnienie rozwoju mowy u dziecka wynosi ok. 6-12 miesięcy), lecz również w:
- zaburzeniach mimiki twarzy
- zaburzeniach ssania i połykania (na skutek połączenia jamy ustnej z nosową pokarm wydostaje się często przez nos – z tego powodu wykonuje się specjalną płytkę akrylową, która zapobiega zachłystywaniu się pokarmem i ułatwia karmienie łyżeczką)
- zaburzeniach oddychania (dzieci z rozszczepem podniebienia zazwyczaj oddychają przez usta, co powoduje, że błona śluzowa łatwo wysycha i prowadzi do zmniejszonej ochrony przed infekcjami; tor oddychania jest również nieprawidłowy – co może stać się przyczyną zachłystowych zapaleń płuc oraz nieżytów oskrzeli)
- zaburzeniach układu kostnego (nieprawidłowe ułożenie języka sprzyja cofaniu się i zmniejszaniu rozmiarów szczęki czyli wad zgryzu)
- zaburzeniach układu mięśniowego (dysfunkcja mięśni gardła określanych jako zwierający pierścień gardłowy; w obrębie tylnej ściany gardła zanika czucie temperatury, dotyku, wrażliwości na ból i prąd elektryczny)
- zaburzeniach analizatora słuchowego (stała niedoczynność trąbki słuchowej oraz częste infekcje ucha środkowego mogą być przyczyną niedosłuchu)
- zaburzeniach rozwoju emocjonalnego (osoby te są często odrzucane przez innych z powodu swego wyglądu oraz niewyraźnej mowy)
Kiedy udać się do lekarza i leczyć palatolalię
Natychmiast gdy zauważysz, że u twojego dziecka występuje któreś z wymienionych zaburzeń. Obecnie rzadko się zdarza, by rozszczep został niezauważony, choć problem z wykryciem może występować w przypadku rozszczepu podśluzówkowego, który jest niewidoczny przy bezdotykowym oglądaniu podniebienia.
Leczenie palatolalii
Dziecko z rozszczepem poddawane jest kilku operacjom, jednakże by uzyskać efekt rodzice muszą wykonywać z nim wiele ćwiczeń zaleconych przez logopedę. Niezmiernie ważne jest także wzmacnianie poczucia własnej wartości dziecka i pomaganiu mu w kontaktach z rówieśnikami.
