Cukrzyca typu 2 jest chorobą, która przez wiele lat rozwija się po cichu, nie dając żadnych wyraźnych objawów. Na szczęście w przypadku cukrzycy typu 1 objawy zwykle pojawiają się dość szybko i są tak wyraźne, ze ciężko je przeoczyć. Nie zmienia to faktu, że niezbędna jest szybka diagnostyka choroby, która pozwoli nam na wdrożenie odpowiedniego leczenia. Jest to szczególnie ważne, ponieważ potencjalne powikłania choroby są niezwykle groźne. Szczególnie w wieku rozwojowym i dojrzewania, a to właśnie na ten okres przypada szczyt zachorowalności na cukrzycę typu 1.
Jak postawić rozpoznanie cukrzycy typu 1?
Poza dokładnym zbadaniem pacjenta, zebraniem wywiadu przez lekarza i identyfikacji wszystkich podejrzanych objawów najważniejszym narzędziem w diagnostyce cukrzycy typu 1 są badania laboratoryjne. Do rutynowo wykonywanych w procesie stawiania rozpoznania cukrzycy dzieci i młodzieży należą:
- badania immunologiczne – to właśnie ten rodzaj diagnostyki pozwala na rozpoznanie etapu przedklinicznego cukrzycy. Charakteryzuje się obecnością przeciwciał przeciwinulinowych (IAA), przeciwwyspowych (ICA) oraz kliku mniej istotnych grup przeciwciał.
- oznaczanie stężenia insuliny oraz peptydu C w celu oceny rezerw wydzielniczych komórek beta.
- oznaczanie wartości stężenia glukozy we krwi (glikemia) na czczo oraz w teście OGTT (po obciążeniu glukozą). Normy kształtują się na tych samych poziomach, co w przypadku diagnostyki cukrzycy typu 2. Glikemia na czczo <100mg/dc. W teście OGGT <140 w dwie godziny po podaniu glukozy.
- ocena insulinooporności – oceniana jest ze wzoru matematycznego, gdzie badamy stosunek stężenia insuliny do stężenia glukozy we krwi na czczo. W przypadku, gdy stosunek ten wynosi więcej niż 0,3 mówimy o insulinooporności.
Leczenie cukrzycy typu 1
Leczenie cukrzycy typu 1 jest niestety bardziej skomplikowane niż leczenie cukrzycy typu 2. Ze względu na fakt, że cukrzyca insulinozależna występuje najczęściej w wieku rozwojowym (4. do 18. roku życia), niezwykle istotne jest zachowanie wartości glikemii w granicach normy (najlepiej poniżej 120 mg/dl). Glukoza (szczególnie, gdy przekracza stężenie 180mg/dl) działa toksycznie na wiele układów w naszym organizmie. Biorąc pod uwagę wszystkie czynniki, podstawowym celem w leczeniu cukrzycy typu 1 jest zapewnienie dziecku prawidłowego rozwoju psychoruchowego i jakości życia zbliżonej do zdrowych rówieśników, któremu towarzyszy wspominanie wcześniej utrzymanie glikemii w zakresie bliskim normy.
Każde dziecko chorujące z powodu cukrzycy typu 1 od mementu rozpoznania powinno być leczone w jednostce specjalistycznej ukierunkowanej na choroby endokrynologiczne lub diabetologiczne wieku dziecięcego. Oddział taki powinien zapewnić dziecku i jego rodzicom dostęp do całego zespołu specjalistów, do których zaliczamy lekarza-pediatrę, dietetyka, pielęgniarkę edukacyjną i psychologa. Jest to bardzo ważne ponieważ w toku leczenia cukrzycy typu 1 najważniejsze jest wyedukowanie pacjenta i jego rodziny odnośnie sposobów leczenia choroby.
Niestety nie istnieje leczenie przyczynowe cukrzycy insulinozależnej. Jedyną metodą leczenia jest de facto substytucja insuliny, która nie jest już produkowana w trzustce. Zalecanym modelem leczenia jest tak zwana intensywna insulinoterapia – metoda, która polega na wielokrotnych wstrzyknięciach lub ciągłym wlewie insuliny podskórnie.
- model wielokrotnych wstrzyknięć – ten rodzaj leczenia cukrzycy typu 1 zależny jest przede wszystkim od stałych pomiarów glikemii dokonywanej przez pacjenta. Każdy chory powinien dokonywać przynajmniej sześciu pomiarów glikemii dziennie i następnie na podstawie wartości zmierzonego stężenia glukozy we krwi podaje odpowiednią dawkę insuliny za pomocą pena (wstrzykiwacz insuliny).
- model leczenia oparty na pompie insulinowej – jest to najskuteczniejsza i najbardziej zbliżona do naturalnego cyklu wydzielania insuliny forma leczenia. Pompa insulinowa automatycznie, 24h/dobę podaje podskórnie insulinę w małych dawkach. Pacjent po każdym pomiarze insuliny (przynajmniej 6 razy dziennie) podaje dodatkowo tak zwane „bolusy”, czyli dodatkowe ilości insuliny, które mają za zadanie obniżyć poziom glikemii po posiłku.
Nie należy jednak zapominać o ogólnych zasadach leczenia każdego rodzaju choroby metabolicznej. Dieta osoby chorej powinna opierać się na produktach bogatych w błonnik, witaminy, minerały. Należy unikać spożywania cukrów prostych (np. słodkich napojów). Tego rodzaju, łatwo dostępny cukier zarezerwowany jest jedynie do przypadków przedawkowania insuliny, która prowadzi do hipoglikemii (glikemia poniżej 60mg/dl). Bardzo istotne jest również pamiętanie o regularnym wysiłku fizycznym.
