Objawy choroby zanikają po wyeliminowaniu z diety glutenu, a ponownie się uaktywniają po jej włączeniu.

Dopóki nieceliakalna nadwrażliwość na gluten nie była skwalifikowana, jako jednostka chorobowa - pacjenci samodzielnie poprzez obserwację reagowania ich organizmu, dopasowywali swoje przypadłości ze strony przewodu pokarmowego bądź pozajelitowe z przyjmowaniem wraz z pokarmem glutenu.

Ważne! Niezmiernie istotna jest prawidłowa diagnostyka schorzenia - samodzielne (bez nadzoru lekarza, dietetyka) wprowadzenie do jadłospisu restrykcyjnej diety bezglutenowej, może zakończyć się poważnymi reperkusjami dla zdrowia. Zwłaszcza w przypadku najmłodszych pacjentów należy mieć na uwadze fakt, że dziecku, które jest na etapie intensywnego wzrostu - nie może zabraknąć niezbędnych składników odżywczych.

Gluten - charakterystyka

Gluten jest białkiem roślinnym, występującym w zbożach takich jak: pszenica, jęczmień oraz żyto. Ponadto znajduje się również w produktach tychże zbóż m.in. kaszy, pieczywie. Charakteryzuje się skłonnością do wywoływania:

• alergii,
• celiakii,
• nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten (NCNG).

Ważne! Alergia, celiakia oraz NCNG - należą do różnych jednostek chorobowych. Tym, co je łączy jest zbliżona forma niektórych z objawów (w tym pojawiające się dolegliwości są wynikiem reakcji na występujący w diecie gluten).

NCNG - diagnoza, objawy

W przeciwieństwie do przeważającej większości chorób, w których występująca zachwiana nietolerancja na gluten jest ogólnie znana - w przypadku niecieliakalnej nadwrażliwości na gluten, jednostka ta nadal pozostaje nie tylko niejasna, ale ponadto wzbudza zastrzeżenia.

Ważne! Przypadłość diagnozuje się od wczesnego dzieciństwa do późnej starości. Najwięcej zachorowań występuje w 4 - 5 dekadzie życia. Częściej schorzenie dotyka kobiet (powyżej 40 lat).

Jeżeli chodzi o najmłodszych pacjentów - o wiele większa zachorowalność widoczna jest wśród chłopców.

Ważne! Nie ma dokładnych danych, które określałyby częstotliwość występowania choroby - przyjmuje się, że jest to 3 - 6% społeczeństwa.

Zdiagnozowanie jednostki chorobowej, jaką jest nieceliakalna nadwrażliwość na gluten - odbywa się na zasadzie wykluczenia występowania innego schorzenia, jakim jest celiakia (niewystępowanie przeciwciał anty - EmA i anty - tTG a także brak uszkodzenia kosmków jelitowych).

Wśród badań, których celem jest zdiagnozowanie NCNG, znajduje się niezmiernie pomocny test (m.in. ImuPro) na alergię utajoną (nadwrażliwość IgG z zależną).

Obraz kliniczny tworzą dwa typy symptomów:

1. Wiążą się z przewodem pokarmowym, dając objawy zbliżone, jak przy schorzeniu jelita drażliwego (m.in. ból brzucha, wzdęcia, biegunka).
2. Pozajelitowe, do których należą przede wszystkim objawy natury neuropsychiatrycznej (m.in. zmiany zachowania, schizofrenia, depresja, autyzm, bóle mięśniowo - szkieletowe).

Jeżeli chodzi o występowanie (w procentach) poszczególnych objawów, które towarzyszą nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten, to w temacie najczęstszych symptomów, sytuacja przedstawia się następująco:

• boleści brzucha, wzdęcia (68 - 87%),
• nieuzasadniony niepokój, problemy ze snem (39%),
• ból głowy (35 - 54%),
• upośledzona kontaktowość, zmęczenie (35 - 64%),
• biegunka (33 - 50%),
• bóle mięśni (31%),
• zmiany skórne (29 - 40%).

Przyjmuje się, że NCNG odróżnia od przypadłości, jaką jest celiakia - niewspółwystępowanie z chorobami natury autoimmunologicznej (choroby w przebiegu, których układ odpornościowy produkuje przeciwciała skierowane przeciwko własnym tkankom. Co skutkuje chronicznym zapaleniem oraz trwałym uszkodzeniem).

Ważne! Wstępne obserwacje sugerują, że NCNG może być łączona z utratą ciąż wczesnych.

fot. panthermedia

NCNG - leczenie

Za głównego winowajcę nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten, uważa się nieprawidłową dietę, która opiera się na zbyt wysokim spożyciu produktów o zbyt dużej zawartości glutenu (20g dziennie). Do występowania schorzenia przyczyniają się ponadto fruktany (należące do innych komponentów pszenicy). Są to słabo absorbowane, krótkołańcuchowe węglowodany (FOODMAPs), które znajdują się w licznych produktach spożywczych (m.in. produkty żytnie). Przez wzgląd na ich słabe wchłanianie, ulegają procesowi zalegania w jelicie cienkim, powodując efekt osmotyczny i występowanie biegunek. Za objawy typu: bóle brzucha, gazy - odpowiada w tym przypadku proces fermentacji, do jakiego dochodzi (nadmierna produkcja gazów).

Ważne! Za objawy żołądkowo - jelitowe odpowiadają ponadto dodawane do żywności „ulepszacze” (m.in. glutaminiany, benzoesany). Owe chemiczne dodatki silnie pobudzają jelitowy układ nerwowy - co w efekcie może dawać nabrzmienie jelit a także biegunkę.

Przeprowadzone badania wykazały, że dieta uboga w FOODMAPs jak i chemiczne „ulepszacze” - wpływa na poprawę stanu zdrowia chorych dotkniętych schorzeniem NCNG.

Ważne! Jedyną jak dotąd skuteczną terapią w leczeniu NCNG, jest wyeliminowanie glutenu z jadłospisu.

W leczeniu pacjentów z nieceliakalną nadwrażliwością na gluten, stosuje się dietę bezglutenową - dzięki terapii dochodzi do zaniku przeciwciał przeciwgliadynowych pierwszej generacji klasy IgG (IgGAGA).

Ważne! Celowość diety, równie restrykcyjnej jak w przypadku chorych na celiakię - nie została zweryfikowana u wszystkich chorych na NCNG.

W terapii zaleca się po usunięciu z diety glutenu (nie mniej niż trzy tygodnie), gdy objawy choroby ustąpią - tzw. „prowokację”, która polega na dostarczeniu organizmowi ponownie produktów bogatych w gluten. Owa „prowokacja” ma na celu potwierdzenie trafnej diagnozy (choroby NCNG), gdy objawy powrócą.

Ważne! Dotychczasowe badania nie dały jednoznacznej odpowiedzi, czy nieceliakalna nadwrażliwość na gluten jest schorzeniem stałym, czy też przemijającym.

Po około dwóch latach terapii można ponownie zacząć testowo włączać produkty z glutenem do swojej diety. Jednakże działanie takie powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.