Szczepienia ochronne są podstawowym narzędziem profilaktyki chorób zakaźnych. Wprowadzenie programów powszechnych szczepień ochronnych pozwoliło na opanowanie powtarzających się epidemii poważnych chorób, powodujących tysiące zgonów lub ciężkich powikłań.

Utrzymanie tzw. odporności populacyjnej wymaga regularnego doszczepiania kolejnych roczników dzieci. Niestety, instytucje nadzorujące wykonywanie szczepień ochronnych u dzieci w Polsce sygnalizują, że wiele dzieci nie jest szczepionych pomimo, że regularnie zgłaszają się one do Poradni Rejonowych. Przyczyną jest nadmiernie częste zwalnianie ze szczepień, chociaż stan dziecka nie stanowi formalnego przeciwwskazania do szczepień. Zdarza się także, że przeciwwskazania czasowe są błędnie uznawane za trwałe. Poniżej przedstawiamy krótkie przypomnienie zasad kwalifikacji pacjenta do szczepień.

Podstawowym kryterium kwalifikującym pacjenta do szczepienia jest zgodność wieku i wskazań klinicznych z aktualnie obowiązującym kalendarzem szczepień ochronnych. W Polsce dzieli się on na szczepienia obowiązkowe i zalecane. Jest to podział wynikający głównie z kryterium ekonomicznego - szczepienia obowiązkowe są refundowane ze środków publicznych i bezpłatne dla pacjenta. Szczepienia zalecane wymagają zakupu szczepionki przez pacjenta.

Podział na szczepienia obowiązkowe i zalecane nie oznacza więc większego lub mniejszego znaczenia zdrowotnego poszczególnych szczepionek, a jedynie jest wyrazem możliwości finansowych syetemu opieki zdrowotnej. Przykładowo, zakażenia pneumokokowe uznane są przez WHO za chorobę o najwyższym priorytecie zwalczania, ale w Polsce nowoczesna skoniugowana szczepionka pneumokokowa nadal nie jest refundowana, ponieważ uznano ją za zbyt kosztowną dla budżetu ochrony zdrowia. W USA i większości krajów europejskich ubezpieczenie zdrowotne refunduje wszystkie szczepionki uznane przez ekspertów za skuteczne i efektywne w analizie farmakoekonomicznej.