Rejony pieluszkowe są również predysponowane do rozwoju zakażenia grzybiczego i bakteryjnego, do czego usposabia ciepło i wilgoć w tych miejscach, ułatwiające  namnażanie patogenów i rozprzestrzenianie się zakażenia. Rozwojowi stanu zapalnego sprzyjają ciasne ubrania i pieluszki, szczególnie w ciepłych porach roku, prowadzące do zatrzymywania wilgoci i przegrzania okolic pieluszkowych, a w połączeniu z dużymi odstępami czasowymi w zmianach pieluszek stanowiące czynnik usposabiający do zapalenia skóry. Powstawanie lub nasilenie zmian w okolicach pieluszkowych obserwuje się w przebiegu zakażeń przewodu pokarmowego, układu moczowego i antybiotykoterapii. Związane jest to z oddawaniem zwiększonej ilości luźnych, kwaśnych stolców przez dziecko oraz z obecnością w moczu i stolcu bakterii produkujących drażniący skórę amoniak. Nowe pokarmy wprowadzane do diety dziecka, zmieniające konsystencję i ilość stolców, mogą być czynnikiem wywołującym pieluszkowe zapalenie skóry, a niemowlęta karmione piersią mogą reagować dysfunkcją przewodu pokarmowego na produkty spożywane przez matkę [1,2,3,4,5,7,8,9,10,11,12,13].  

Podstawowym celem pielęgnacji jest zapobieganie podrażnieniom, uszkodzeniom skó-ry oraz utrzymanie prawidłowego jej nawilżenia i ph, co czyni ją bardziej odporną na czynniki uszkadzające. W zapobieganiu pieluszkowemu zapaleniu skóry najważniejszą sprawą jest utrzymywanie skóry w czystości i suchości. Służą temu codzienne kąpiele w ciepłej wodzie o temperaturze 37-37,5⁰C, z dodatkiem łagodnych mydeł, syntetycznych detergentów, nie zawierających substancji zapachowych, barwników i konserwantów, o neutralnym lub lekko kwaśnym ph. Nie zaleca się mycia dziecka samą wodą, gdyż powoduje to przesuszenie skóry i zwiększa ryzyko jej uszkodzenia. Skórę należy osuszać delikatnym bawełnianym ręcznikiem, bez pocierania lub pozostawiać do wyschnięcia w sposób naturalny. Zabiegi te nie podrażniają delikatnej skóry dziecka, nie niszczą ochronnego płaszcza lipidowego, pozwalają na utrzymanie prawidłowej flory bakteryjnej, chroniąc przed uszkodzeniem i rozwojem stanu zapalnego [3,6,7,9,10,11,12,13]. U noworodków i niemowląt pieluszki należy zmieniać co 3-4 godziny i natychmiast po każdym zabrudzeniu ich moczem i stolcem.

Okolice pieluszkowe powinno się myć podczas każdej zmiany pieluszki, dokładnie osuszać, nie używać chusteczek zapachowych i nasączonych alkoholem, ponieważ środki w nich zawarte uszkadzają barierę naskórkową. Można stosować delikatne preparaty nawilżająco-natłuszczające, które tworzą barierę ochronną między skórą a pieluszką. Nie zaleca się stosowania w codziennej pielęgnacji pudrów, zasypek, past oraz  łączenia ich z oliwkami, ponieważ ulegając zbryleniu mogą uszkodzić skórę, a szczelne przyleganie tych preparatów do powierzchni skóry nie przepuszcza powietrza i powoduje jej podrażnienie. Lotiony również nie są polecane, gdyż mogą być czynnikiem podrażniającym skórę.

Preferowane są preparaty w postaci kremów, które deli-katnie wysuszają skórę, przepuszczają powietrze i najczęściej zawierają również środki o działaniu antyseptycznym, ściągającym oraz ochronnym. W zapobieganiu pieluszkowemu zapaleniu skóry duże znaczenie ma nieużywanie majtek plastikowych lub z gumy, korzystanie z pieluszek jednorazowych silnie wchłaniających wilgoć, z mikroporami przepuszczającymi powietrze i pokrytych od wewnątrz środkami nawilżającymi i natłuszczającymi skórę, co minimalizuje ryzyko podrażnień. Pieluszki należy zmieniać również w nocy, nie czekać do rana lub obudzenia się dziecka. Duże znaczenie ma wietrzenie okolicy pieluszkowej. Należy zostawiać dziecko bez pieluchy co najmniej 3 razy dziennie po 10 minut, ponieważ wietrzenie sprzyja regeneracji skóry.

fot. Sudocrem

 

Zaleca się  używanie obszerniejszych pieluch, gdyż ciasne powodują przegrzewanie i zatrzymywanie wilgoci, stwarzając dobre warunki do podrażnienia i  wy-stąpienia pieluszkowego zapalenia skóry [6,9,10,11,12,13]. Pokarm kobiecy wzmacnia odporność małego dziecka i chroni przed infekcjami, również skórnymi, dlatego należy zachęcać matki to tego sposobu żywienia niemowląt. Nowe pokarmy powinno dodawać się pojedynczo w odstępach kilkudniowych, szczególnie soki owocowe zawierające kwasy, które wydalane ze stolcem drażnią skórę i  usposabiają do stanów zapalnych.