Niedobór żelaza jest jedną z przyczyn pojawienia się niedokrwistości i związanych z tym powikłań.

Wynikiem zbyt niskiego poziomu tego pierwiastka jest najczęściej:

• nieprawidłowa dieta, szczególnie wegetariańska, będąca przyczyną zmniejszonej podaży żelaza nad jego popytem,
• ciąża,
• okres karmienia piersią, kiedy zwiększa się na niego zapotrzebowanie,
• obfite i przedłużone miesiączki,
• zaburzenia wchłaniania żelaza.

Do objawów mogących sugerować niedobory żelaza należą między innymi:

• osłabienie,
• brak koncentracji,
• bladość skóry,
• wypadanie włosów,
• łamliwość paznokci.

Poziom żelaza w surowicy można sprawdzić poprzez wykonanie badania próbki krwi w laboratorium analitycznym. Należy pamiętać o tym, iż u kobiet stężenie żelaza w surowicy krwi ulega wahaniom w ciągu cyklu miesiączkowego, gdyż ma ścisły związek z pracą systemu hormonalnego.

Badania nie powinno wykonywać się w trakcie miesiączki lub kilku dni po miesiączce. Wówczas wyniki mogą być fałszywe, gdyż wartości mogą być zaniżone. Krew powinna być pobrana w godzinach rannych. Na badanie powinno się przyjść na czczo. Wartości prawidłowe poziomu żelaza w surowicy wynoszą 12-27 µmol/L (70 -150 µg/dL).

W niektórych przypadkach wykonuje się również testy oceniające gospodarkę żelaza. Ocenia się wówczas takie wskaźniki jak: całkowita zdolność wiązania żelaza (TIBC), procent wysycenia transferyny (TSAT), stężenie ferrytyny w surowicy.

W przypadku pojawienia się jakiegokolwiek objawu mogącego sugerować niedobór żelaza należy zgłosić się do lekarza, bądź wykonać badanie krwi na poziom żelaza. Jeżeli wyniki badań poziomu żelaza w surowicy krwi wykażą znaczne niedobory tego pierwiastka w organizmie należy koniecznie zgłosić się do lekarza.

Preparaty zawierające żelazo dostępne w aptekach powinny być polecane przez lekarza, ze względu na fakt, iż dawka żelaza zawarta w poszczególnych specyfikach jest różna. Powinna ona być dopasowana do otrzymanych wyników badań i stopnia niedoboru mikroelementu.

Poza tym, lekarz powinien zdiagnozować przyczynę niedoboru, ponieważ często towarzyszy on innym chorobom współistniejących jak np. choroby nerek, zakażenia bakteryjne, uszkodzenia wątroby.

Przy stwierdzonym niedoborze żelaza powinno się wzbogacić dietę o produkty zawierające największą ilość tego mikroelementu jak np. wątróbka, czerwone mięso, ryby i żółtka jaj, pieczywo razowe, płatki owsiane, rośliny strączkowe, warzywa liściaste.

Nieodpowiednia podaż tego mikroelementu jest zazwyczaj wynikiem nieodpowiednio skomponowanej diety, bogatej w produkty bogato przetworzone, sztucznie barwione czy zawierające duże ilości cukrów prostych.

Warto wiedzieć o tym, iż odpowiedni dobór produktów w codziennej diecie znacznie ogranicza ryzyko niedoboru żelaza. Należy pamiętać, że przyswajalność żelaza zwiększa spożywanie pokarmów bogatych w żelazo łącznie z produktami zawierającymi dużą ilość wit C, natomiast pokarmy bogate w wapń ją zmniejszają.