Niedobór żelaza jest jednym z najpowszechniej występujących na świecie niedoborów żywieniowych o potencjalnie groźnych następstwach. W artykule podsumowano aktualne stanowiska Komitetu Żywienia European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN), Komitetu Żywienia American Academy of Pediatrics oraz Centers for Disease Control and Prevention dotyczące roli żelaza w żywieniu niemowląt, ze szczególnym uwzględnieniem zaleceń jak zapobiegać niedoborowi żelaza.
Karmienie naturalne i mleka modyfikowane
- Optymalnym sposobem żywienia niemowląt jest karmienie piersią (bez dodatkowego podawania płynów, mieszanek mlecznych, pokarmów stałych). WHO obecnie zaleca wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia.33
- Po zakończeniu wyłącznego karmienia piersią należy zachęcać do stosowania dodatkowych źródeł żelaza (ok. 1 mg/kg/24 h), najlepiej w postaci pokarmów uzupełniających.
- W przypadku niemowląt karmionych piersią, które w wieku 6 miesięcy otrzymują niedostateczną ilość żelaza w pokarmach uzupełniających (tzn. < 1 mg/kg/24 h) wskazane jest podawanie preparatu żelaza w kroplach w dawce 1 mg/kg/24 h.
- Niemowlętom do 12 m.ż. karmionym sztucznie lub w sposób mieszany wskazane jest podawanie - zamiast pokarmu naturalnego - tylko modyfikowanych mieszanek niemowlęcych wzbogacanych w żelazo.
Niemowlęta urodzone przedwcześnie
- Zaleca się, aby niemowlętom urodzonym przedwcześnie lub z małą urodzeniową masą ciała karmionym piersią, podawać żelazo w kroplach w dawce 2-4 mg/kg/24 h (maks. 15 mg/24 h) od ukończenia 1 do końca 12 miesiąca życia.
fot. ojoimages
Pokarmy stałe
- Należy zachęcać, aby do przygotowania posiłków mlecznych (np. kaszek dla starszych niemowląt) stosować tylko pokarm naturalny lub mleka modyfikowane dla niemowląt wzbogacane w żelazo.
- W miarę możliwości powyżej 6 miesiąca u dzieci karmionych piersią i od wieku 4-6 miesięcy u niemowląt karmionych sztucznie należy zalecać wprowadzenie do diety kaszek niemowlęcych wzbogacanych w żelazo bez dodatków smakowych. Aby zaspokoić zapotrzebowanie niemowlęcia na żelazo, dziennie należy podać co najmniej dwie porcje takiej kaszki.
- Należy zachęcać rodziców, aby od ok. 6 m.ż. raz dziennie podawali dziecku pokarmy bogate w witaminę C (np. owoce, warzywa lub soki) w celu poprawy wchłaniania żelaza (najlepiej podczas posiłku).
- Wskazane jest wprowadzanie zmiksowanego mięsa do diety dziecka po 6 m.ż., gdy jego rozwój umożliwia już spożywanie takiego pokarmu.
Mleko krowie
- Do 12 miesiąca życia należy odradzać podawania mleka ubogiego w żelazo (np. niemodyfikowanego mleka krowiego, koziego lub sojowego).
- Spożycie mleka krowiego u dzieci w wieku 1-5 lat powinno wynosić nie więcej niż ok. 700 g. Nadmierne spożycie mleka krowiego może ograniczyć spożywanie innych pokarmów z potencjalnie wyższą zawartością żelaza.